Twijfels over vrijwillige 'dwangarbeid' bijstandsgerechtigden

Leidse bijstandsgerechtigden zouden meer moeten werken dan de afspraak is. Ook zou de vrijwillige verlenging van de werkperiode van zes weken vaak stilzwijgend worden verlengd, zonder dat de mensen dat zelf willen. Uit angst om gekort te worden op de uitkering wordt daarmee ingestemd. Dat meldde organisatie Doorbraak afgelopen maandag. Wethouder Marleen Damen zegt de geluiden niet te herkennen en stelt dat de werkzoekenden nooit verplicht worden om langer dan de afgesproken periode te werken.

Marleen Damen, wethouder van Werk en Inkomen, Wijken en Financiën, legt uit wat de afspraken zijn omtrent de verplichte werkuren voor Leidse bijstandsgerechtigden: “Werkzoekenden die niet binnen acht weken aan een baan kunnen worden geholpen, gaan bij ons in een re-integratieproject. Onderdeel van dat traject is werken bij de Startwerklocatie (DZB). Daar kijken we welke werknemersvaardigheden de mensen hebben. Dat doen we in een korte periode van zes weken. De eerste twee weken wordt er 24 uur gewerkt, in de weken daarna 16 uur zodat er tijd is voor het zoeken naar een  baan. Na die zes weken besluiten sommige mensen dat ze langer willen blijven, maar dat is altijd op vrijwillige basis.”

Misstanden
Doorbraak, een organisatie die zich verzet tegen onrecht, is van mening dat de afspraken niet worden nageleefd. Op de website van Doorbraak is te lezen wat er allemaal mis lijkt gaan. De contracten van de ‘dwangarbeiders’, zoals de bijstandsgerechtigden worden genoemd, worden na de verplichte zes weken vaak stilzwijgend verlengd. Hiervan worden zij wel op de hoogte gesteld, maar uit angst om gekort te worden op de uitkeering durven ze hier niet tegen in te gaan. Ook moeten ze meer dan 24 uur per week werken en wordt er gedreigd om hulp van consulenten te ontzeggen als er niet ‘vrijwillig’ wordt doorgewerkt.

“Sinds het centrum open is zijn we daar met mensen gaan praten”, zegt Eric Krebbers van Doorbraak. “Ook komen er mensen bij ons op kantoor langs en zo hebben we inmiddels met honderden mensen gesproken. Niet iedereen vertelt natuurlijk hetzelfde verhaal, maar van heel veel mensen hebben we gehoord dat ze eigenlijk onvrijwillig ‘vrijwillig’ doorwerken.”

Krebbers legt uit wat de oorzaak is: “Het probleem zit hem in de vrijwilligheid. Bij het centrum wordt gezegd dat mensen vrijwillig door kunnen gaan. De  mensen zelf zeggen tegen ons dat ze het niet vrijwillig doen, maar bang zijn gekort te worden op hun uitkering. Ze zijn altijd bang dat ze iets niet goed doen en de uitkering kwijtraken. De uitkering is echt een laatste strohalm natuurlijk.”

Reanne van Kleef sprak met Eric Krebbers van organisatie Doorbraak over de misstanden die volgens hem gaande zijn bij de verplichte werkuren van Leidse bijstandsgerechtigden.

Open voor kritiek
Wethouder Marleen Damen zegt de berichten van Doorbraak vooral niet te herkennen: “Wij vragen achteraf alle mensen die bij ons een re-integratietraject hebben doorlopen hoe ze het hebben ervaren. Dat formulier kunnen ze anoniem invullen dus ze hoeven niet bang te zijn voor consequenties als ze onaardige dingen zeggen. Dat is natuurlijk sowieso niet het geval want we staan open voor kritische opmerkingen van deelnemers vanuit onze trajecten.  We willen mensen juist helpen op weg naar werk.  Als er in die trajecten iets anders of beter moet, dan staan wij daar gewoon voor open.”

Reanne van Kleef vroeg wethouder Marleen Damen om een reactie op de berichtgeving van Doorbraak.

Op de vraag of er na de berichtgeving van Doorbraak actie wordt ondernomen antwoordt de wethouder: “We blijven goed naar de formulieren kijken, maar mensen moeten zich vrij voelen om met hun verhaal naar DZB of naar de politiek te stappen. Ook kunnen mensen anoniem hun klachten melden bij vertrouwenspersonen van DZB en de gemeente. Er is alle ruimte voor mensen die zich onheus bejegend voelen om daar met ons over het gesprek aan te gaan. Het is echt niet zo dat bij mensen die niet vrijwillig langer willen werken hun uitkering wordt gekort. Dat verhaal klopt niet en het is misschien goed om dat tijdens de informatiebijeenkomsten nog eens heel duidelijk aan de deelnemers mee te delen.”

Afschaffen
Krebbers ziet het liefst dat de ‘dwangarbeid’ helemaal wordt afgeschaft.  “En anders moet het echt bij die zes weken blijven. Niet die optie van vrijwillig doorwerken open houden. Er heerst nou eenmaal een angstcultuur bij mensen in de bijstand. Dus dat vrijwillig, dat bestaat gewoon niet.”

 

 

Leiden Politiek