Deel dit bericht!  

Homo in Leiden

Alex en Lotte wonen al jaren in Leiden en werken allebei, als vrijwilliger, bij café De Kroon aan de Langegracht. Zij horen tot de ongeveer 10% van de bevolking met homosexuele gevoelens. Dinsdag 11 oktober is het de internationale Coming Outdag. Een paar dagen eerder, op zaterdag 8 oktober vanaf 20.00 uur, wordt die al gevierd in COC De Kroon, met feest, muziek, optredens en dj’s. Omdat er, volgens het persbericht, nog steeds taboes en vooroordelen bestaan. In Leiden ook?! De stad met een universiteit, een hoogopgeleide bevolking en veel creatieve geesten?!

Provinciestad
Leiden is laken noch servet. Niet zo kleinsteeds als de dorpen waarin Alex en Lotte opgroeiden, maar zeker ook niet zo ruimdenkend als Amsterdam. Tolerant? Niet als je hoort dat Alex “nooit hand in hand durfde te lopen” met zijn vriend. Niet als je hoort dat Lotte haar gedrag aanpast “maar ik geloof dat van vrouwen meer wordt getolereerd dan van mannen”. Naar een “heterocafé” zullen beiden echter niet snel gaan. Leiden is evenmin tolerant als “een meisje in elkaar wordt geslagen op de Breestraat, vanwege blauw haar”. Desondanks vinden Alex en Lotte niet dat het leven voor homosexuelen ernstig wordt bemoeilijkt. Het aantal gemelde ernstige incidenten is niet zorgwekkend. “Maar je onthoudt sommige incidenten wel, omdat je ze als heel bedreigend ervoer. Zoals de keer dat, op het Stationsplein, twee volwassen mannen op fietsen cirkeltjes om m’n vriendin en mij bleven fietsen. Wij waren 17.”

Gedogen
“Er wordt meer dan vroeger gemeld” zeggen Alex en Lotte, waardoor de aantallen (licht) stijgen. Het zijn de niet-gemelde incidenten die de kwaliteit van leven bepalen: de spugende, scheldende en naroepende jongeren met name. Te onbenullig voor woorden en vaak een uiting van eigen onzekerheid, vinden ze. Het zijn vaak jongeren met een culturele achtergrond die conflicteert met de open westerse. “Dat merk je bijvoorbeeld ook tijdens de voorlichting op scholen. Sommige jongeren kunnen gewoonweg niet omgaan met homosexualiteit en vallen terug op schelden. Dat gaat generaties duren voordat dat verdwijnt; net als bij ons Nederlanders gebeurde”. Autochtone jongeren lijken naar hun idee meer een houding te hebben van “alles best, zolang ik het maar niet zie”. En dan nog kunnen zij voorbeelden aanreiken van (oude) mensen die homosexualiteit gedógen – maar eerder verzwijgen dan accepteren – en “liefst een vrijer zien met kort haar, waardoor die op een jongen lijkt”.

Moeilijke gevoelens
Hoe complex sexualiteit is, blijkt wel uit de kennis die is opgedaan nu ‘we’ er ‘makkelijker’ over praten. Homo is inmiddels een te beperkt begrip om een scala uitingen mee aan te duiden. LHBT (Lesbisch Homo Bi en Transgender) lijkt de nieuwe container. Alex wijst er op dat de Amerikanen daar inmiddels ook de Q (van queer) en I (van intersexueel) aan toevoegen. Gedrieën komen we er niet uit of daarmee een nieuwe verzameling van ‘anders-soortigen’ wordt gecreëerd, wél dat sexuele gevoelens verwarrend kunnen zijn. ‘Uit de kast komen, coming out, blijkt niet gekoppeld aan leeftijd “we hebben hier ook gespreksgroepen voor jonge mensen. Jongeren van 12 tot 16 die ermee worstelen” en “er zijn ook mensen die pas op latere leeftijd – soms heel hoge leeftijd – er voor uitkomen”.

Relaxt
Coming Outdag is geen dag bedoeld om zieltjes te winnen. Begrip kweek je door kennis te vergroten. Folders nemen daarin een belangrijke rol in. Laten erváren, is wellicht een betere. “We hopen dat mensen ook eens een kijkje komen nemen in De Kroon. Dan zal men zien dat er een heel relaxte sfeer hangt”. Sterker, de veilige en ontspannen sfeer zorgde ervoor dat veel hetero-vrouwen graag naar De Kroon gingen “óók omdat je daar nog kan dansen. Oók omdat niet meteen een of andere kerel zich opdrong”. “En we zien hier toch iedere nieuwe, andere mensen. Het is geen beperkt kringetje dat komt” zegt Alex. Daarin is Leiden vrij uniek. Van de 21 COC-verenigingen zijn er slechts drie met horeca. En van die drie draait De Kroon eigenlijk het best “dankzij de vrijwilligers waardoor we niet afhankelijk werden van subsidie en dankzij wie we nu een stevige kern van betrokken mensen hebben”.

Uit de kast
Alex’ eerdere opmerking dat hij niet openlijk gearmd durfde te lopen met z’n vriend, geeft aan Coming Outdag nóg een dimensie: de zelfcensuur die homo’s zichzelf opleggen en die eigenlijk doorbroken moet worden. “Coming Outdag is ook een moment om erover na te denken”. Niet dat tientallen Leidenaars zich op die dag realiseren hoe het zit met hun gevoelens, maar “met name ouderen kunnen als gevolg van Coming Outdag uit de kast komen. Zonder die dag zou de aandacht ervoor er niet zijn en iemand blijven twijfelen”. Beiden kennen ook de voorbeelden van paren waar het of goed ging “zijn vrouw accepteerde het. Maar zij hadden ook geen kinderen” of slecht “zijn vrouw weg en geen van de kinderen praat nog met ‘m”.

Dark room
Dat er beelden en (voor)oordelen over COC De Kroon bestaan, werd misschien nog het best verwoord door een mevrouw in een anekdote van Lotte die tijdens de Kunstroute – “doen we ook weleens aan mee, ja” – heel verbaasd iets zei in de trant van ‘jullie hébben hier helemaal geen dark room‘. En over die hinderlijke kereltjes die spugend en beledigend door het leven menen te moeten gaan, zegt Lotte dat “die pas zullen gaan nadenken als het dichtbij komt. In de familie, de vriendenkring”.