Wereldprimeur voor Rijnlandroute: Zonlicht in tunnel

De RijnlandRoute krijgt een wereldprimeur met direct zonlicht bij de inritten van de tunnel met behulp van glasvezel. Een systeem met lenzen op het tunneldak en glasvezel voor transport brengt zonlicht zonder kwaliteitsverlies tot honderd meter in de tunnel. Een duurzame oplossing, omdat de verlichting bij tunnels een echte energievreter is. De innovatie kan leiden tot een reductie van tien tot twintig procent van het totale energieverbruik van de tunnel in de RijnlandRoute.

Transport van zonlicht via glasvezel (Solar Optic Fiber) is niet nieuw, maar wordt door aannemer Comol5 nu voor het eerst in een tunnel gebruikt. De techniek wordt in het buitenland al toegepast in scholen en kantoren. “Deze energiebesparende innovatie past in de duurzaamheidsambitie van de provincie, en we zijn er trots op dat we hiermee de wereldwijde primeur hebben”, zegt Helmut Berkhout, contractmanager bij de provincie Zuid-Holland. De vergunning voor de toepassing aan de tunnelingang aan de A4 zijde is inmiddels verleend.

Win-win situatie
De toepassing van Solar Optic Fiber creëert een win-winsituatie. Comol5, dat ook de eerste vijftien jaar onderhoud voor zijn rekening neemt, profiteert van de lagere energiekosten. “In ons streven naar energieneutraliteit zijn we steeds op zoek naar manieren om het energieverbruik in tunnels te reduceren en daarmee ook de CO2-uitstoot omlaag te brengen. Omdat tunnelverlichting verantwoordelijk is voor circa 50% van het energieverbruik, was het voor ons logisch om eerst daarnaar te kijken”, zegt Onno Sminia, innovatiemanager bij Comol5 en Croonwolter&dros. Berkhout: “Al vroeg in het project is met Comol5 afgesproken dat wij als opdrachtgever openstaan voor innovaties op het gebied van duurzaamheid. We zijn als het ware ‘launching customer’ voor deze nieuwe techniek, die in de beheerfase van de tunnel jaar na jaar forse energiereductie oplevert. Het feit dat we zonder energieverbruik ‘gratis’ zonlicht krijgen op een plek waar dat tot voor kort onmogelijk was, is natuurlijk geweldig.”

Hoe werkt het?
Om de ogen van de weggebruiker te laten wennen aan de overgang van licht naar donker, is extra licht nodig bij de inrit van de tunnel: de ingangsverlichting. Bovengronds worden de lenzen aangebracht die het licht opvangen en meedraaien met de zon. Via bundels glasvezel wordt het zonlicht de tunnel in gevoerd. De armaturen worden in een esthetisch patroon (geïnspireerd op een sterrenhemel) over het plafond in de tunnel aangebracht. Hoe meer licht er buiten is, hoe meer licht er nodig is in de tunnelmond om ogen van weggebruikers te laten wennen. Het mooie van gebruik van zonlicht is dat er dan automatisch ook meer zonlicht de tunnel in komt.

“Het is hightech en lowtech ineen”, zegt Sminia. “Licht wordt van de ene naar de andere plek getransporteerd zonder verlies onderweg en zonder dat daar aanvullende energie voor nodig is. Dat klinkt simpel. Anderzijds zitten er ingewikkelde berekeningen onder om ervoor te zorgen dat het lichtniveau in de tunnelmonden kan worden geregeld op basis van het lichtniveau buiten, zodat we aan de eisen van de landelijke tunnelstandaard kunnen voldoen.”

Leiden Regio Voorschoten Wetenschap