Onderzoek naar transformatie Leidse kerken aanleiding voor kunstproject

De prominente rol die kerken eeuwenlang in zowel het stadsbeeld als in de samenleving vervulden, is veranderd. Door de terugloop van het kerkbezoek krijgen kerken veelal een andere functie, waarvoor de gebouwen moeten worden aangepast.

Maar soms is herbestemming niet mogelijk en vallen de gebouwen ten prooi aan de slopershamer. Onderzoeker en kunstenaar Krien Clevis deed uitgebreid studie naar het transformatieproces van zes Leidse rooms-katholieke kerken en stelde op basis daarvan een expositie samen die vanaf vrijdag te zien is in de Leidse Petruskerk.

Parochianen
Clevis vertelt in het Sleutelstadprogramma Cultuur071 hoe zij vijf jaar geleden met dit project begon, maar al kort na de start werd geconfronteerd met de maatregelen in het kader van de coronapandemie. Clevis: “Al die bouwkundige aanpassingen en herinrichtingsplannen die voor de kerkgebouwen gepland stonden, kwamen stil te vallen. Toen heb ik mijn focus verlegd van de gebouwen naar de mensen voor wie de kerken een belangrijke rol in hun leven spelen en hoe zij die veranderingsprocessen beleven.”

Clevis sprak met onder andere parochianen, pastoraal werkers en vrijwilligers. “Dat waren vaak emotionele gesprekken, want een kerk is een bijzondere plek waar kinderen worden gedoopt, kerkelijke huwelijken worden voltrokken en uitvaartdiensten plaatsvinden.”

Sleutelbos
Die verhalen heeft Clevis verbeeld in zes monumentale foto’s, gepresenteerd op lichtbakken die tussen de bogen en in het middenschip van de Petruskerk zijn geplaatst. De foto’s heeft ze gecombineerd met geluidscomposities, waarin naast de verhalen van de geïnterviewden ook typische kerkgeluiden zijn te horen, zoals het gebeier van de klokken, de klanken van het orgel en de koster die met zijn sleutelbos rammelt. Daarmee is een multimediale installatie van beeld, geluid en licht ontstaan, die het proces van restauratie, verlies en behoud van het religieuze erfgoed toont.

Magazine
Naast de beeld-, licht- en geluidsexpositie, presenteert Clevis ook een eenmalig magazine rond de achtergronden van dit project. Het magazine met als titel ‘Van wie is de kerk’ toont een mozaïek aan perspectieven over kerk, geloof, erfgoed en kunst. Een wandposter met de cover van het magazine met daarop die perspectieven is te zien bij de ingang van Museum De Lakenhal, waar Clevis ook een artistieke interpretatie aan het interieur van de schuilkerk in het museum heeft toegevoegd.

De expositie is te bezoeken van 1 november 2024 t/m 2 februari 2025, op donderdag en vrijdag tussen 15.00 en 18.00 uur en op zaterdag en zondag tussen 15.00 en 18.00 uur in de Petruskerk aan de Lammenschansweg 40a in Leiden.

Krien Clevis vertelt in Cultuur071 over haar studie naar het transformatieproces van zes Leidse rooms-katholieke kerken.

Cultuur Leiden