Partij Sleutelstad wil duidelijkheid over Leidse erfpachtkosten

Meer dan 10.600 woningen in Leiden staan op gemeentelijke grond die is uitgegeven in erfpacht voor een termijn van 75 jaar. Afgelopen jaren bleek dat in verschillende gemeentes, onder andere in Den Haag en Rotterdam, het verlopen van de erfgoedtermijn gepaard ging met draconische stijgingen van de erfpachtcanon zoals de vergoeding voor het grondgebruik formeel heet.

Fractievoorzitter Thijs Vos van de Partij Sleutelstad (PS) stelde twee jaar geleden al vragen naar aanleiding van de sterk gestegen erfpachtkosten in Den Haag. Daar moesten inwoners soms duizenden euro’s per jaar extra gaan betalen. In één geval ging het tarief zelf omhoog van vijftig naar ruim tienduizend euro per jaar. Een echte oplossing is er in de hofstad nog niet. Wel zijn de tarieven voor de komende paar jaar gehalveerd.

In Leiden is erfpacht als generieke inningsvorm voor het grondgebruik ingevoerd in 1975. In 2030 verloopt voor de eerste woningen de erfpachttermijn. Hoeveel er daarna betaald moet gaan worden, hangt af van factoren als marktwaarde van de grondprijs en het rentepercentage dat de gemeente in rekening brengt. In de periode 2020-2023 bleef de rentestijging beperkt en varieerde van 0,65 procent tot 3,2 procent. De grondwaarde telt nu nog niet mee omdat die voor 75 jaar is gefixeerd. De gemeente deed dat destijds bewust om erfpachters voor een lange periode zekerheid te geven over de te betalen kosten. Over de waarde van de grond waarop de woning van de erfpachter staat, stuurt de gemeente Leiden vanaf 33 jaar voor de einddatum een bericht over de waardeontwikkeling.

De gemeente schreef twee jaar geleden in antwoord op de vragen van Vos dat de gemeenteraad zich ruim op tijd over de de rekenmethode bij heruitgifte zal kunnen buigen. Dat is nog niet gebeurt en daarom stelt Vos nu opnieuw vragen over de Leidse erfpachtkwestie. “Binnen vijf jaar zal heruitgifte voor de eerste woningen aan de orde zijn. Vooralsnog is er nog geen raadsvoorstel aan de gemeenteraad voorgelegd inzake de berekenmethode; enkel een voorstel voor het herijken van de administratiekosten.”

Extreme kostenstijgingen
Volgens Vos dreigen ook in Leiden extreme kostenstijgingen als de termijn vanaf 2023 verloopt. “We ontvangen meldingen van burgers die aankaarten dat de afkoopsommen binnen enkele jaren enorm zijn gestegen. Zo schrijft een bewoner van de Stevenshof dat hij in 2018 de uitgegeven grond voor circa 30.000 euro kon afkopen. In 2024 was dat al gestegen naar circa 65.000 euro. Een verdubbeling in vijf jaar.”

Vos wil nu van de gemeente duidelijkheid over de te betalen erfpachtkosten. Zo vraagt hij dit keer om een volledige toelichting van de rekenmethode voor zowel canon als de afkoopsommen. “Dus niet alleen dat deze marktconform is.” Ook wil hij weten of de Leidse berekeningen aansluiten bij de richtlijnen die het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke hanteert.

Het college beloofde eerder dus om tijdig met een voorstel naar de gemeenteraad te komen, zodat daar kan worden gesproken over de grondslag van de erfpachttarieven. Vos wil nu weten wanneer dat voorstel er komt en ook met welk bedrag de afkoopsommen de afgelopen jaren zijn gestegen. Daaruit volgt immers hoeveel een Leidse erfpachter moet gaan betalen na het verlopen van de huidige periode. “Wat gaat iemand in 2025 betalen bij ongewijzigd beleid en een gemiddelde grondwaarde?”

Haagse toestanden
Met zijn vragen en de behandeling in de gemeenteraad wil Vos Haagse toestanden in Leiden voorkomen. “Erfpacht hoort geen melkkoe te zijn en het is bizar als afkoopkosten binnen drie jaar verdubbelen. Waarom kiest het college er niet voor om erfpacht af te schaffen voor woningen waarbij aan de erfpachtperiode is voldaan.”

Omdat erfpacht een privaatrechtelijke handeling handeling is, kan er geen bezwaar tegen worden gemaakt. “In tegenstelling tot bijvoorbeeld de taxatie van woningen voor de WOZ.” De PS wil daarom dat de rechtspositie van erfpachters voldoende word geborgd, zodat wordt voorkomen dat ze maximaal worden uitgemolken. Vos stelt onder meer voor om alsnog een bezwaarprocedure in het leven te roepen.

Leiden Politiek