Een anticonceptiepil zonder hormonen: door vrouwen, voor vrouwen

Leiden, 2 november 2025 om 17:17 uur door Gerry van Bakel

De pil bestaat al ruim zestig jaar. Vaak gezien als het beste wat vrouwen is overkomen. Een veilig en betrouwbaar voorbehoedsmiddel tegen ongewenste zwangerschap. Maar de weerstand tegen elke dag hormonen slikken groeit. Arts-onderzoeker Nanke Cui werkt in het LUMC aan een alternatief.

Strik erom en niks meer aan doen, leek het devies als het om anticonceptiemiddelen gaat. Miljoenen vrouwen slikten jarenlang elke dag hormonen om te voorkomen dat ze ongewenst zwanger raakten. Maar steeds meer vrouwen trekken aan de bel dat ze teveel last hebben van bijwerkingen of omdat ze bezwaar maken tegen deze dagelijkse dosis. Voor hen gloort er er hoop. In het LUMC werkt een team van arts-onderzoekers aan een pil zonder geslachtshormonen.

“Veertig procent van de vrouwen in Nederland zijn ontevreden over de beschikbare anticonceptiepil”, zegt Cui. “Dat zijn bijna 750.000 vrouwen. Je ziet dat bijna de helft na drie jaar stopt met gebruik van de pil. Dus er is echt wel behoefte aan iets anders. In de jaren tachtig is ontdekt dat mifepriston in een lage dosering ook kan werken als anticonceptiemiddel. Mifepriston is een zogenaamd antihormoon. Het blokkeert de werking van progesteron.”

Zwangerschap
Progesteron is het zwangerschapshormoon dat het lichaam zelf aanmaakt. Het zorgt ervoor dat de zwangerschap kan plaatsvinden en in stand wordt gehouden. Mifepriston werkt progesteron tegen, waardoor vrouwen niet zwanger kunnen worden. Mifepriston is al veertig jaar bekend als een hulpstof bij een ander middel dat een zwangerschap kan afbreken.

“In de abortusbehandeling zit er nog een andere pil: misoprostol. Die kun je alleen op recept krijgen. Misoprostol zorgt voor het verlies van de zwangerschap. Mifepriston heeft daar een helpende werking in. Maar met alleen mifepriston, wat wij nu testen als anticonceptiemiddel, kun je geen abortus bewerkstelligen.”

De nieuwe hormoonloze pil hoeft slechts een keer per week geslikt te worden. “Je hebt er niet zo veel van nodig. En we weten dat één keer per week voldoende is. Je kan ook een nog lagere dosis in een pil stoppen en die één keer per dag laten innemen. Maar we weten uit onderzoek dat vrouwen liever één keer per week een pil gebruiken, dan één keer per maand of elke dag.”

Anticonceptiewens
Cui en haar collega’s zijn nog op zoek naar vrouwen die mee willen doen aan het onderzoek. “We zoeken vrouwen tussen de 18 en 35 jaar. Ze moeten seksueel actief zijn, want we testen immers hoe goed het middel tegen zwangerschap werkt. En ze moeten een jaar lang een anticonceptiewens hebben. Dat zijn de belangrijkste voorwaarden. De andere voorwaarden kunnen ze lezen op onze website womenandmore.org.”

Voordat er echt een nieuwe pil op de markt zal zijn, kost nog wat tijd en ook geld. “De pil maken is niet zo duur, ongeveer hetzelfde als de huidige anticonceptiepil”, zegt Cui. Maar ontwikkeling en onderzoek vraagt wel om investeringen. “Dat komt grotendeels uit crowdfunding en donaties van vrouwen.” Voor vrouwen en door vrouwen.