Hersenfuncties trainen: 'Een beetje actief tuinieren is ook inspanning'

Na vijfentwintig jaar zijn hersenen volgroeid. Kort daarna beginnen ze langzaamaan te krimpen. Om een gezonde hersenfunctie te houden is ‘trainen’ een optie. Wetenschappers Marit Ruitenberg en Jip Aerts onderzoeken hoe dit mensen met een hersenaandoening kan helpen of deze zelfs kan voorkomen.

Uit onderzoeken blijkt dat genen bij hersenaandoeningen zoals alzheimer, een grote rol spelen. “Als iemand in de familie alzheimer heeft, is de kans groter dat familieleden dat later ook ontwikkelen”, zegt promovendus Jip Aerts. Die genetische link is veel minder sterk bij de ziekte multiple sclerose (MS) waar hij onderzoek naar doet.

Risicofactoren

MS tast het zenuwstelsel aan waardoor dit niet meer gezond kan functioneren. Onderzoekers hebben nog geen antwoord op de vraag waarom MS bij bepaalde mensen wel of niet ontstaat. Wel is bekend dat leefstijl invloed heeft. “Roken en overgewicht zijn risicofactoren”, zegt Aerts. “Maar het is niet zo dat als je dat nooit doet, je geen MS krijgt”, vult Ruitenberg aan. Zij onderzoekt de rol van onze hersenen bij beweging van het lichaam en de ziekte van Parkinson.

Toch zijn er wel degelijk dingen die mensen kunnen doen om hun hersenfunctie te behouden, zoals goed letten op hun voeding en voldoende beweging. “Minimaal 2,5 uur per week matig tot intensieve inspanning, je hoeft echt geen marathon te lopen. Een beetje actief tuinieren is bijvoorbeeld ook inspanning”, zegt Ruitenberg.

Uitdaging

De hersenen blijven uitdagen is daarbij belangrijk. “Dat kan van alles zijn, zoals puzzelen, nieuwe boeken lezen, wandelen of nieuwe mensen ontmoeten.” De moeite die een nieuwe uitdaging kost, traint het cognitieve functioneren van de hersenen. Voor mensen die al last hebben van MS, is het herstellen van die functies vaak niet mogelijk.

Maar Aerts wil niet zeggen dat er geen hoop is. “Je kunt heel doelgericht iets trainen, we kijken naar iemands persoonlijke doel en focussen daar in de training op om ervoor te zorgen dat ze die functie zo lang mogelijk behouden.”

Kennismakers Anne Velders en Gerry van Bakel in gesprek met Marit Ruitenberg en Jip Aarts.

 

Kennismakers is een programma over wetenschap, onderzoek, onderwijs en innovatie. Elke dinsdagavond bij Sleutelstad, voor nieuwsgierige mensen.

 

Leiden Onderwijs Wetenschap Kennismakers