8 Maart-viering met 'workshop vrouwen-besnijdenis'

Gezellig druk. Dat was het zaterdagavond tijdens de viering van de Internationale Vrouwendag in het Leidse Volkshuis aan de Apothekersdijk. Na een optreden van smartlappenkoor ‘Er welt een traan’ was het tijd voor de film Fem.doc van filmmaaksters Josien Pieterse en Maartje Liebregts. Aansluitend werd er gediscussieerd over de betekenis van het feminisme voor de ‘vrouwen van nu’. Indrukwekkend was de workshop van een groep Somalische vrouwen over vrouwenbesnijdenis.

Vrouwenbesnijdenis is eigenlijk een verkeerd woord, zo bleek al snel. Meisjes in (onder andere) Somalië worden besneden als ze tussen de zes en tien jaar oud zijn. Meisjesbesnijdenis is dus eigenlijk een ‘beter’ woord. Ook in Nederland komt vrouwenbesnijdenis incidenteel voor. Niet alleen in het illegale circuit, maar ook twee Nederlandse vrouwenartsen voeren deze verminking uit. Argument daarbij is dat het dan tenminste onder goede medische omstandigheden plaatsvindt. Ook komt het volgens de Somalische vrouwen voor dat meisjes op vakantie worden gestuurd om besneden te worden. De Somalische vrouwen proberen via de Stichting Pharos vrouwenbesnijdenis in Nederland onder de aandacht te brengen. Deze stichting heeft ook een brochure over vrouwenbesnijdenis ontwikkeld. Ook de bekende Somalische actrice Waris Dieri voert in Nederland campagne om het thema bespreekbaar te maken. Dat dat hard nodig is bleek wel uit de uitkomsten van een onderzoek onder Somalische mannen in Nederland waarvan tijdens de workshop in het Volkshuis verslag werd gedaan. Bijna allemaal gaven ze aan te willen trouwen met een besneden vrouw.

In landen als Somalië is de vrouwenbesnijdenis nog aan de orde van de dag. De ingreep heeft geen religieuze, maar een culturele achtergrond. Mannen willen vrouwen op die manier aan zich binden. Overigens lijkt ook in Afrika het besef te groeien dat vrouwenbesnijdenis verwerpelijk is. Op 6 februari jl. hebben dertig Afrikaanse landen afgesproken dat er een eind moet komen aan vrouwenbesnijdenis. Zij hebben besloten dat 6 februari voortaan de internationale dag zal zijn van ‘zero tolerance’ voor genitale verminking.

Vrouwenbesnijdenis kan grote medische complicaties veroorzaken. Naast het wegsnijden van de clitoris en de schaamlippen, wordt namelijk ook de vagina voor een groot deel dichtgenaaid. Alleen een kleine opening om te urineren en voor de menstruatie blijft over. Vooral bij menstruatie en bevallingen geeft dit ernstige en pijnlijke complicaties. In Nederland wordt ook vaak gedacht dat vrouwen worden besneden om te voorkomen dat ze genot beleven aan sex. Volgens de Somalische vrouwen die zaterdag de workshop gaven speelt dat niet zo. Het is ook lang niet altijd zo dat het gevoel verloren gaat, zo vertelden ze. De clitoris wordt in hun cultuur gezien als een giftig ding. Het wordt weggesneden om te voorkomen dat een baby tijdens de bevalling in aanraking komt met de clitoris. Als dat wel gebeurt, raakt het kind later gehandicapt, zo wordt in veel Afrikaanse landen aangenomen.

Leiden