Psychologieprijs voor Manuela Barreto

Dr. Manuela Barreto (Psychologie, sectie Sociale- en organisatiepsychologie) heeft afgelopen donderdag de junior Heijmans Onderscheiding, voor bijzondere wetenschappelijke prestaties, gekregen. Deze wordt toegekend door het Nederlands Instituut van Psychologen. Barreto kreeg de prijs voor haar toonaangevend onderzoek in het kader van maatschappelijke vragen.

Barreto onderzoekt de verschillende soorten motieven die mensen kunnen hebben om zich te conformeren aan groepsnormen. Het kan daarbij gaan om mensen die van oudsher tot een bepaalde groep, bijvoorbeeld een religie, behoren, maar ook om binnenkomers in een bestaande groep. Barreto onderzoekt wat er gebeurt als nieuwelingen die zich identificeren met een groep geconfronteerd worden met de houding van de gevestigde groepsleden, die hen helemaal niet automatisch als ‘een van ons’ beschouwen. Zo zien immigranten in Nederland zichzelf vaak als Nederlanders, maar worden door de autochtone bevolking als buitenlanders beschouwd. Barreto onderzoekt hoe de nieuwelingen met deze discrepantie omgaan.

Daarnaast doet Manuela Barreto onderzoek naar impliciete discriminatie, die volgens haar ondermijnender kan zijn voor het zelfvertrouwen dan openlijke discriminatie, omdat ze niet herkend wordt. In onze maatschappij leeft sterk de overtuiging dat iedereen, ongeacht de afkomst, gelijke kansen heeft om vooruit te komen, zodat gebrek aan maatschappelijk succes alleen nog maar kan worden toegeschreven aan de eigen tekortkomingen. Dit is fnuikend voor het zelfvertrouwen, en verzet ertegen is niet aan de orde, omdat het idee van gelijke kansen dat aan de discriminatie ten grondslag ligt ook door de slachtoffers zelf gedeeld wordt.

Manuela Barreto studeerde in 1995 af als psycholoog aan de universiteit van Porto (Portugal), op het terrein van arbeid en organisaties. Voor haar promotieonderzoek kwam ze naar de Vrije Universiteit om onder leiding van Naomi Ellemers te werken aan haar dissertatie over identiteit en strategische motivatie die groepsgedrag oproepen). Sinds januari 2000 werkt ze in Leiden, waar Naomi Ellemers inmiddels een onderzoeksgroep had opgezet. In 2001 kreeg Barreto een Vernieuwingsimpuls Premie om haar eigen onderzoekslijn op te zetten. Hoewel Barreto nog maar drie jaar geleden is gepromoveerd is ze nu al een van de internationaal toonaangevende onderzoekers van haar vakgebied.