Lezing Japanse Tuinen, raakvlak cultuur en natuur

De Clusiusstichting, die wetenschappelijk onderzoek aan de rijke cultuurhistorische geschiedenis van de Leidse Hortus stimuleert, organiseert jaarlijks een lezing waarin ‘de tuin’ als raakvlak van cultuur en natuur nader wordt belicht. De lezing, waarbij verschillende sprekers aan het woord zullen zijn, gaat over de schoonheid van de landschapkunst in Japan; over tuinen van boeren, keizers, kunstenaars en heel gewone mensen, van de middeleeuwen tot heden. Waarop is de schoonheid van de Japanse tuinen gebaseerd en waarom is de werking ervan zo sterk?

In Japan was het vanouds de bloesem van de kersen die de werklust opwekte en de boeren aan het voorjaarswerk zette. Nu zijn het huisvrouwen, kantoorpersoneel en studenten die in het voorjaar de matten uitrollen onder de bloeiende sierkersen en midden in Tokyo een middag doorbrengen met een picknick. De sterke relatie tussen mens en natuur is uitgegroeid tot een verfijnd complex van de Japanners en hun ‘kersen’.

Via de sierkersen wordt duidelijk met welke diepe wortels de tuin in de Japanse geest door de eeuwen heen verankerd is gebleven. De tuin is een plaats voor poëzie, voor inspiratie in de schilderkunst, voor intellectuele of zelfs politieke speculatie, zelfs voor het overdenken van de dood. Veel van wat niet meer met woorden te vatten is, wordt in Japan nog steeds in vormen van tuinkunst uitgedrukt, zoals bij ons in de muziek. Van dat versluierde geheim lichten de Clusiuslezingen een tipje op.

Ondanks de enorme modernisering van Japan is de tuintraditie belangrijk gebleven. Binnen de lijnen van de traditie wordt gezocht naar nieuwe zeggingskracht, naar nieuwe expressie. Zo is de geest van de nieuwe tijd nadrukkelijk zichtbaar in het werk van tuinontwerper Mirei Shigemori (1896-1975). Met krachtige gebaren en heldere kleuren heeft hij in de eerste helft van de vorige eeuw de Japanse tuin een nieuwe definitie gegeven. Een Japanse kunstcriticus refereerde bij één van zijn tuinen in mos en steen zelfs aan Mondriaan. De ideeën van Shigemori hebben hun uitwerking niet gemist en zijn invloed is in Japan, in de landschapsarchitectuur van de twintigste eeuw, duidelijk te herkennen.

Woensdag 11 april, aanvang 13.30 uur tot ongeveer 17.00 uur, zaal open om 13.00 uur. ‘Borrel’ na afloop. De voertaal van de lezingen is Engels; de toegang is gratis, wel wordt een vrijwillige bijdrage op prijs gesteld. Deelname: via uffelen@hortus.leidenuniv.nl met vermelding van naam, adresgegevens, telefoonnummer en het aantal plaatsen dat men wenst.

Programma:

• inleiding: Prof. Dr. Erik de Jong – dagvoorzitter (Clusiusleerstoel Universiteit Leiden/Wageningen).
• Prof. Dr. Willem van Gulik (Universiteit Leiden) Japanese Garden Tradition.
• Prof. Dr. Wybe Kuitert (Universiteit Wageningen) Gardening with Cherries in Ancient Japan.
•  Dr. Christian Tschumi (Swiss Federal Institute of Technology Network City and Landscape Institute of Landscape Architecture) the Modern Japanese Gardens of Shigemori Mirei.

 Poortgebouw, Rijnsburgerweg 10, 2333 AA Leiden.

Leiden