Triest jubileum: 10 jaar ruzie op het water

Al ruim tien jaar maken de rederijen in Leiden ruzie. De eerste jaren vooral met elkaar, tegenwoordig ook met de gemeente en organisatoren van evenementen. Voor een deel van de Leidse politiek is de maat nu meer dan vol. Vanavond gaat de VVD in Leiden aan het college vragen om de ruzie nu voor eens en voor altijd te beslechten.

De partij wil een verordening voor rondvaartbedrijven, waarin alle rechten en plichten staan. Een meerderheid in de Leidse raad wilde in 2003 ook al zo’n verordening, maar toen werden de problemen opgelost na bemiddeling via het Expertisecentrum Geschiloplossing van de Universiteit Leiden.

Audiofragment: VVD-fractievoorzitter Paul Laudy hield eerder deze maand al een pleidooi voor heldere regels op het water.

De Leidse redersruzie heeft al die jaren al min of meer dezelfde hoofdrolspelers. Het begon allemaal al ruim tien jaar geleden toen Peter Labrujère via de Stichting Stadsparkeerplan Leiden (SSL) – Labrujère is daar voorzitter – ook watertaxi’s ging exploiteren. De taxibootjes brachten echter niet alleen parkeerders van de Haagweg naar de stad, maar deden ook groepsvervoer en stopten onderweg om mensen op te pikken. Dat was tegen het zere been van de commerciële rederijen – toen alleen nog Schuitje Vaart van Koene Parmentier en Rederij de Oude Rijn van Sjaak Veringa – die zulke concurrentie van een gesubsidieerde organisatie niet pikten.

De politiek bleek gevoelig voor de argumenten van de reders en legde de watertaxi’s destijds beperkingen op. De watertaxi’s mochten vanaf maart 2002 alleen nog maar automobilisten van en naar het parkeerterrein brengen. Het probleem bleek daarmee niet opgelost. Nog datzelfde jaar liet Labrujère weten dat SSL met bekende Leidenaren een watertaxi-restaurantservice ging opstarten.

Na aanhoudende conflicten besloot toenmalig wethouder Alexander Geertsema te proberen om de problemen op te lossen met hulp van buitenaf. Hoogleraar staats- en bestuursrecht Alex Brenninkmeijer – tegenwoordig nationale ombudsman – werd ingezet als mediator en kreeg inderdaad alle neuzen één kant op. De afspraken werden vastgelegd in een overeenkomst die in restaurant City Hall werd ondertekend. De watertaxi’s werden geprivatiseerd en ondergebracht in een aparte stichting die los stond van het Stadsparkeerplan en dus ook geen subsidie kreeg. Daarmee was de Leidse Rederij geboren.

Een andere afspraak uit die tijd was dat ook de gemeente zelf zou stoppen met het aanbieden van rondvaarten. De gemeentelijke Rederij Rembrandt met personeel van DZB zou worden verkocht. Dat gebeurde in 2005 toen Paul Groenen de rederij overnam.

Een tijd lang leek het het relatief rustig op het water, maar schijn bedriegt. De verstandhouding tussen de reders werd nooit echt hartelijk en ondertussen kwam er beetje bij beetje steeds meer concurrentie bij. Zo begon Tinus Jacobs in 2008 zijn duurzame rederij ‘Bootjes en Broodjes’ en gingen ook steeds meer horecaondernemers hun klanten rondvaren. Ook een tweede varende stichting – Rederij de Drie Geuzen – ging van start met rondvaarten in Leiden. Ondertussen groeide ook de Leidse Rederij als kool. De ene na de andere boot werd aangeschaft door de stichting van Labrujère. Volgens de commerciële reders kan dat alleen maar doordat er ten onrechte met vrijwilligers wordt gewerkt. Dat leidt volgens de beroepsreders tot oneerlijke concurrentie.

Sinds 2011 is de strijd op het Leidse water weer in alle hevigheid losgebarsten. Het begon met het afsluiten van het water bij de Beestenmarkt voor de komst van het Glazen Huis, maar ook de invoering van ‘crowd control’ tijdens evenementen was tegen het zere been van de reders. Het afsluiten van de Nieuwe Rijn was één van de (veiligheids)maatregelen die de gemeente nam om te zorgen voor voldoende ruimte voor het publiek tijdens de steeds drukker wordende evenementen als Leidens Ontzet, Koninginnedag en de IJsbaan.

De rederijen zeggen absoluut niet uit te zijn op het verzieken van feestjes voor de Leidenaren. Wel is de spoeling de afgelopen jaren steeds dunner geworden en daarmee de noodzaak om op te komen voor hun belangen. Als belangrijkste pijnpunten noemen ze de oneerlijke concurrentie van de varende stichtingen die met vrijwilligers werken, het totale gebrek aan handhaving door de gemeente van de paar regels die er wèl zijn en het steeds vaker afsluiten van het mooiste stukje water van Leiden.

Leiden