Garenmarktpomp als schemerlamp bij Erfgoed Leiden

Erfgoed Leiden en omstreken heeft een aantal voorwerpen uit de enorme collectie – die bestaat uit miljoenen voorwerpen – als 3D-model uitgeprint. De Garenmarktpomp kan zo bijvoorbeeld als schemerlamp worden gebruikt, maar ook is het mogelijk om de originele Leidse sleutels aan je sleutelbos te hangen. Het zijn zomaar twee voorbeelden, maar Erfgoed Leiden is op zoek naar nog veel meer ideeën om het verleden tot leven te brengen. Daarom is er een prijsvraag uitgeschreven.

Iedereen die een leuk idee heeft voor één van de reeds bestaande 3D-modellen van Erfgoed Leiden kan tot 1 september in maximaal 500 woorden het idee met Erfgoed Leiden delen. Het meest bruikbare idee wordt beloond met een prijs van 300 euro. De winnaar wordt bekend gemaakt tijdens de Open Monumentendagen in september.

Ideeën kunnen per mail naar d.kamperveen@erfgoedleiden.nl

In de zuidwestelijke hoek van de Garenmarkt staat een waterpomp die beschermd is als rijksmonument. De pomp wordt gekenmerkt door het grote zandstenen sculptuur dat er bovenop staat, een verwijzing naar de Leidse textielnijverheid. Het sculptuur betreft een zogenaamde sajetklos, een op klossen gewikkelde saaidraad, gesponnen uit schone wol en bestemd voor het weven van saai. Saai was één van de hoofdsoorten, naast stoffen als baai, grein, fustein en laken, die in Leiden geproduceerd werden. De textielsoort was grover van structuur en goedkoper dan het befaamde, fijn geweven Leidse laken.

De pomp staat al sinds de zeventiende eeuw aan de Garenmarkt, en werd wellicht geplaatst kort nadat de garenmarkt in 1632 van de Breestraat naar deze plek verhuisde. Omstreeks deze periode verschenen in stedelijk gebied ook steeds meer publieke waterpompen omdat het grondwater en het water in de grachten vervuild was geraakt, mede door de textielnijverheid.

Het huidige plein de Garenmarkt was in de voorbije eeuwen steeds bebouwd. De Garenmarkt betrof een brede straat tussen de Steenschuur en de Hoefstraat, waardoor de pomp vrijwel in het midden van de straat stond. Het huidige plein kwam tot stand nadat in de jaren zestig van de vorige eeuw het Kort Levendaal gedempt werd en huizen en fabriekspanden aan de Garenmarkt werden gesloopt.

In het echt is de waterpomp op de Garenmarkt de afgelopen periode helemaal gerestaureerd. (Foto’s: Chris de Waard).

Cultuur Leiden