Veni-subsidie voor zeventien jonge Leidse onderzoekers

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft aan zeventien pas gepromoveerde onderzoekers van de Universiteit Leiden een Veni-financiering verleend. Zo’n beurs biedt veelbelovende jonge wetenschappers de mogelijkheid om gedurende drie jaar hun eigen ideeën verder te ontwikkelen.

In totaal kende NWO dit jaar aan 154 onderzoekers een Veni-financiering toe. Veni maakt, samen met Vidi en Vici, onderdeel uit van de Vernieuwingsimpuls van NWO. De financiering, van maximaal 250.000 euro, is bedoeld voor excellente onderzoekers die onlangs gepromoveerd zijn. Ruim 1.100 onderzoekers dienden een aanvraag voor een Veni in. Met de 154 toekenningen investeert NWO in totaal 38,3 miljoen euro in vrij en nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek.

Zeventien jonge Leidse onderzoekers kunnen dus nu aan de slag met een Veni-financiering. Hieronder een korte samenvatting van hun projecten.

De vorming van sterrenstelsels in clusters door Yannick Bahé – Sterrewacht Leiden
Sterrenstelsels in clusters – de meest extreme omgevingen in ons heelal – verschillen sterk van meer geïsoleerde sterrenstelsels. Wij zullen grote, nieuwe computersimulaties gebruiken om de oorsprong van deze verschillen te onderzoeken en daarmee een groot gat in ons begrip van de vorming van sterrenstelsels te dichten.

Risicogedrag bij jongeren door Barbara Braams – Psychologie
Risicogedrag bij jongeren wordt in het lab veelvuldig onderzocht, maar de relatie met gedrag in het echte leven is niet altijd duidelijk. Dit onderzoek richt zich op de relatie tussen experimentele maten en gedrag in het echte leven.

The magnetic brain: Alzheimer’s disease seen through iron door Lucia Bossoni – LUMC Radiologie, Biofysica
Hersenen van patiënten met verschillende neurodegeneratieve ziektes bevatten uitzonderlijk veel ijzer, maar de potentiële toxiciteit wordt nog niet begrepen. Dit onderzoek zal een nieuwe multidisciplinaire aanpak gebruiken om verschillende verschijningsvormen van ijzer te detecteren, en zal leiden tot nieuwe in vivo methoden voor visualisatie.

Kosmische remodeling: hoe de sterrenstelsels de structuur van het universum veranderen door Marcel van Daalen – Sterrewacht Leiden
De structuur van ons universum is nauw verbonden met de verdeling van zowel donkere als zichtbare materie. De gewelddadige processen die samengaan met de vorming van sterrenstelsels veranderen deze verdeling echter. Beter begrip van deze processen helpt sterrenkundigen om meer te weten te komen over ons universum als geheel.

Een blijvende indruk: De eerste generatie gedrukte boeken in de Lage Landen door Anna Dlabačová– Nederlandse Taal en Cultuur
De boekdrukkunst had een veel grotere invloed op de spiritualiteit en visuele cultuur aan het einde van de Middeleeuwen dan tot nu toe gedacht. Dankzij cultuur-historisch onderzoek naar de eerste generatie gedrukte boeken ontstaat een nieuw beeld van de religieuze praktijk in de overgangsperiode van handschrift naar druk.

Nanoparticle-Based Gene Therapy of Hemoglobinopathies door Christina Eich – LUMC Radiologie
Sikkelcelziekte/β-thalassemie zijn dodelijke erfelijke aandoeningen waarbij de erytrocyt abnormaal functioneert met als gevolg een verminderde kwaliteit van leven en een lagere levensverwachting. Onderzoekers gaan een op nanotechnologie gebaseerde gentherapie ontwikkelen waarbij ik de CRISPR/Cas9 technologie toepas om de erytrocyt voorlopercellen zodanig te modificeren dat de ziekteverschijnselen verdwijnen.

Hoe warm is ijskoude chemie? Door Thanja Lamberts– Leiden Institute of Chemistry
In de ruimte is de temperatuur zo laag (-260 ºC) dat de moleculaire bouwstenen van het leven alleen kunnen ontstaan via chemische reacties als deze veel hitte genereren. In dit project wordt met computersimulaties onderzocht hoe deze warmte wordt opgenomen door de met ijs bedekte stofdeeltjes waarop de reacties plaatsvinden.

Polytheism as language. A linguistic approach to divine plurality in the religious experience of Greek worshippers door Saskia Peels – LUCAS
De oude Grieken kenden een veelheid aan goden (polytheïsme), die hen bijstonden in alle aspecten van het leven. Maar welk beeld hadden zij van deze vaak complexe goden? En waarom richtte een Griek zich soms tot de ene god, en soms de andere? Een op de taalkunde geïnspireerde methode helpt.

Aan het werk, uit de problemen? Door Anke Ramakers – Criminologie
Vanuit de gedachte dat werk succesvolle re-integratie vergroot, wordt getracht inactieve ex-gedetineerden te begeleiden naar werk. Dit project helpt theorie en evidence-based beleid te ontwikkelen door (1) oorzaken van inactiviteit te onderzoeken en (2) na te gaan wat de effecten van verschillende typen banen en typen inactiviteit op recidive zijn.

Kwetsbaar en niet gehoord: Vluchtelingen kinderen en hun recht op effectieve participatie in de asiel procedure door Stephanie Rap – Afdeling Jeugdrecht
Vluchtelingen kinderen hebben het recht om gehoord te worden in asielprocedures. Kunnen deze kinderen effectief participeren in de procedures; krijgen zij de mogelijkheid hun verhaal te vertellen? Het onderzoek bestaat uit observaties, interviews met professionals en focus-groepen met kinderen. De studie leidt tot richtlijnen voor het effectief horen van kinderen.

Algemene psychopathologie: groter dan de som van zijn delen? Door Jolien Rijlaarsdam – Centre for Child and Family Studies
Een psychiatrisch probleem komt zelden alleen maar gaat vaak samen met andere psychiatrische symptomen. Kunnen we één globale dimensie identificeren die de gemeenschappelijke kern vormt van verschillende psychiatrische symptomen? Hoe is deze globale dimensie gerelateerd aan omgevingskenmerken en regulatie van genen tijdens sensitieve perioden in de ontwikkeling?

Evaluatie van het effect van baryonen op kosmologische probes met simulaties van de volgende generatie door 
Matthieu Schaller – Sterrewacht Leiden
We zullen een vernieuwende simulatie code die gebruikt maakt van moderne computerarchitectuur afmaken en gebruiken om het heelal en de vorming van sterrenstelsels te simuleren. Deze simulaties zullen gebruikt worden voor de interpretatie van waarnemingen met als doel inzicht te verstrekken in de eigenschappen van donkere materie en donkere energie.

Vorstelijke macht als familiebedrijf door Jasper van der Steen– Geschiedenis
Dit project benadert de Nassau-familie tussen 1550 en 1815 als een familiebedrijf en onderzoekt op welke manieren de Nassaus hun familie organiseerden en poogden continuïteit te handhaven en macht uit te breiden. Het laat zien dat dynastieën veel logischer en consistenter functioneerden dan historici tot nu toe hebben gedacht.

Foraging in a noisy world: Marine predator-prey interactions under fluctuating sound conditions door Fleur Visser – Instituut voor Biologie
Lawaai kan storend zijn voor walvissen, top predatoren van de oceaan. Ik combineer geavanceerde technieken waarmee walvis- en prooigedrag onder water en vanuit de lucht zichtbaar wordt gemaakt. Zo onderzoek ik effecten van menselijk geluid op de efficiëntie van jagende walvissen. Deze informatie is van cruciaal belang voor hun bescherming.

Veranderingen in tumorstofwisseling, een maat voor effectiviteit van protontherapie? Door Dennis Vriens – LUMC Radiologie, sectie Nucleaire geneeskunde
Hoofd-halskanker keert regelmatig terug na bestraling. Hiervoor is aanvullende behandeling noodzakelijk. De onderzoekers bekijken of moleculaire beeldvorming van vroege veranderingen in tumorstofwisseling na protontherapie, voorspellend is of en waar terugkeer zal optreden. Met deze methode zou selectief intensievere bestraling kunnen worden gegeven op tumorgebieden die ongevoelig voor behandeling lijken.

Schadelijke of gunstige effecten van gevangenisstraf? Door Hilde Wermink – afdeling Criminologie
Gevangenisstraf is meestal de zwaarste straf die kan worden opgelegd. Het is echter onduidelijk in hoeverre door gevangenisstraffen beoogde strafrechtdoelen worden gerealiseerd. Deze studie onderzoekt of gevangenisstraf werkt om herhalingscriminaliteit te verminderen, voor wie het werkt, en hoe gevolgen kunnen worden begrepen. Met deze kennis kunnen straffen effectiever worden ingezet.

Epic Pasts: pre-Islam through Muslim eyes door Peter Webb – LIAS
Sinds de opkomst van de islam zijn moslims geïnteresseerd in hun voorgeschiedenis. In tegenstelling tot gangbare meningen, verwierpen moslims niet alle pre-Islamitische overblijfselen als onverenigbaar met islam. EPIC PASTS onderzoekt hoe moslims omgingen met hun voorgeschiedenis en toont hoe opvattingen over de pre-islamitische periode interpretaties van islam mede hebben gevormd.

Leiden Science