Zo krijgt een dode rode ibis een tweede leven in Naturalis

De rode ibis die kitesurfer Jos van Duin vorig jaar vond in zee, krijgt een tweede leven in Naturalis. Voor het oog van een tribune vol kinderen met voorjaarsvakantie, werd de vogel geprepareerd. Het is niet het enige dier dat in Naturalis op deze manier onder het mes gaat. Vrijdag staat de grootste vogel van Europa op het programma.

Woensdagmiddag, voorjaarsvakantie, Naturalis loopt vol. Preparateur Becky Desjardins maakt zich klaar om zometeen live een rode ibis te preparen. Voor het publiek een bijzondere gebeurtenis, voor haar dagelijkse praktijk, ze doet het soms meerdere keren per week voor publiek. Naturalis heeft er zelfs een speciale LiveScience-zaal voor, zonder kaartje toegankelijk.

Fascinerend
De rode ibis die vandaag onder het mes gaat, werd vorige herfst gevonden bij Egmond aan Zee door kitesurfer Jos van Duin. Terwijl hij met zijn gezin toekijkt hoe het dier wordt geprepareerd, vertelt hij dat hij zijn vondst direct herkende. ”Ik had gehoord dat er in de buurt een rode ibis rondliep.” Toch bleek het een ander exemplaar, de dieren zijn anders geringd. Hij leverde het dier in bij de dierenopvang, die hem doorspeelde aan Naturalis. ”Bijzonder dat ik iets vind en hier breng waar anderen veel van kunnen leren.”

Dat is precies wat er vandaag gaande is in Naturalis. In deze voorjaarsvakantie zijn kinderen uit heel het land naar het natuurmuseum gekomen. Enkele tientallen zitten hier in deze zaal voor een inkijkje in het preparatiewerk. Eén van hen is de negenjarige Flip die het allemaal behoorlijk fascinerend vindt. ”Het lijkt mij wel leuk om te doen, maar het is ook wel een beetje eng”, vertelt hij, ”met dat bloed en die organen.”

Niet in de collectie
Ondertussen is op het grote scherm te zien dat er inderdaad organen aan te pas komen. Preparateur Becky snijdt de vogel zorgvuldig open en keert het dier helemaal binnenstebuiten. Ze vertelt enthousiast over wat ze doet: al het vlees en de ingewanden gaan eruit, alleen de buitenkant blijft behouden. Zo kan de ibis heel compact worden bewaard en kun je er veel bij elkaar in een doos of een la stoppen.

Want hoewel de rode ibis met zijn bijzondere kleur een opvallende verschijning is, gaat hij naar de hoge Naturalis-toren en krijgt hij geen vast plekje in de collectie, vertelt woordvoerder Bart Braun. ”In de vaste collectie hebben we er al twee, in de toren nog eens tientallen.” Dat geldt voor de meeste dode dieren die Naturalis binnenkrijgt, meestal afkomstig van gelukkige vinders als Jos van Duin. Niet alles kan in de collectie, maar voor onderzoek wordt wel veel bewaard.

Geslachtsorganen
Ondertussen stellen de kinderen in de zaal keer op keer dezelfde vragen: is de rode ibis een jongen of een meisje? En hoe is hij doodgegaan? Becky moet ze teleurstellen, het duurt even voor ze dat kan zien. Totdat, ja hoor, ze bij de geslachtsorganen komt. Gefeliciteerd, het is een jongen! Ook die andere prangende vraag kan ze beantwoorden: het ibisjongetje is gestorven van de honger, hij kon in het wild in Nederland niet genoeg eten bij elkaar scharrelen.

Rode ibissen als deze komen namelijk helemaal niet van nature voor in Nederland, maar in Zuid-Amerika. Is deze ibis de oceaan dan overgestoken? Nee, zegt Braun, waarschijnlijk is deze ibis ontsnapt uit gevangenschap. Hij voegt toe dat er momenteel nog twee rode ibissen rondlopen in Nederland. Goede toevoeging aan de Naturaliscollectie? ”Nee hoor”, lacht hij, ”hopelijk blijven die in leven.”

Tekst loopt door onder foto’s.

(Foto’s: Rob van Dullemen)

Lammergier
Vrijdag op het prepareerprogramma: een lammergier genaamd Angèle. Deze grootste vogel van Europa, met een spanwijdte van bijna drie meter, vloog vorig jaar tegen een windmolen aan. Vorig jaar werd de gier al deels geprepareerd, vrijdag wordt de klus afgerond, live in LiveScience. Anders dan de rode ibis, wordt dit dier wel opgevuld en opgezet, zodat hij daarna kan pronken in de vaste collectie.

Cultuur Leiden Reportage Wetenschap