Nieuw Leids theatergezelschap PUNCH geeft jonge schrijvers een kans

Gerrit Achterberg wordt gezien als een van de belangrijkste dichters van de vorige eeuw. Maar hij was ook een moordenaar. In een psychose vermoordde hij zijn hospita en randde haar dochter aan. Vijf jaar van zijn leven bracht hij door in psychiatrische inrichtingen. En hij won grote literaire prijzen voor zijn werk. Die twee kanten van dit bewogen leven zijn het onderwerp van de theatervoorstelling ‘Ongerijmd’, van het jonge Theaterbolwerk Punch uit Leiden. Het stuk is geschreven door Frank Siera. Een schrijver wiens naam niet meteen een bel doet rinkelen. En dat is precies wat Punch wil: onbekende schrijvers een kans geven.

Het leven van een onbekende theaterschrijver moet frustrerend zijn. Zeker als je weet dat je talent hebt en de term ‘veelbelovend’ regelmatig valt, terwijl er toch geen enkele producent interesse heeft in je teksten. Theatermaakster Iris Slee uit Leiden realiseerde zich dit in 2018 op een theaterfestival. Schrijver Nathan Vecht deed een oproep aan jonge auteurs, “Blijf je teksten door de brievenbus van de producenten proppen, ook al proppen ze die net zo hard weer terug!”
“Dat zaaltje zat vol met nieuwe schrijvers”, vertelt Slee in het programma UIT! van Radio West. Die riepen, “Ja maar wij doen dat en we komen er maar niet door!” Toen reed ik naar huis en ik dacht ‘dit moet echt veranderen!’ “Er moet gewoon een brievenbus komen waar ze dat in kunnen sturen”.

Die ‘brievenbus’ kwam er in de vorm van Theaterbolwerk Punch. Slee wilde het ook meteen professioneel aanpakken. Ze is naar eigen zeggen eerst ‘heel veel koffie gaan drinken’ met grote acteurs en regisseurs. De meesten van hen zagen de noodzaak en waren meteen geïnteresseerd. Mensen als Kenneth Herdigein, René van ’t Hof, Leny Breederveld en Thomas Cammaert, allemaal gaven zij hun zegen en medewerking aan het project.

Punch werkt met een zogeheten ‘leescommissie’. De teksten die binnenkomen in de brievenbus van Slee worden door een wisselende samenstelling van vijf personen beoordeeld. In de commissie zitten altijd een gevestigd schrijver, een dramaturg en een acteur. “Zij kiezen welk stuk uiteindelijk door grote acteurs gespeeld gaat worden”, vertelt Slee.

Een moordende dichter
Het allereerste stuk van dit jonge theaterbolwerk is geschreven door Frank Siera en gaat over de omstreden dichter Gerrit Achterberg. Een genie en een psychopaat. Siera raakte gefascineerd door het turbulente leven van Achterberg. En vooral door de vraag of je het werk van een moordenaar eigenlijk wel mag waarderen. “Als hij in deze tijd had geleefd was hij waarschijnlijk gecanceld omdat hij die moord heeft gepleegd. Dat is toen in elk geval niet gebeurd. Hij heeft daarna nog heel veel goede werken geschreven. Achterberg heeft enorm veel literaire prijzen gewonnen.”

‘Ongerijmd’ is geen klassiek toneelstuk. De acteurs spelen met de teksten van Achterberg, wisselen elkaar in hoog tempo af en kruipen om en om even in de huid van de personages in het leven van Gerrit Achterberg. Slee is onder de indruk van de tekst van Siera. En ook van de acteerprestaties van Carine Crutzen, Marisa van Eyle, Willem Voogd, Kharim Amier en Niek van der Horst.

Het blijft niet bij deze ene productie, want andere voorstellingen zijn al in de maak. Een ding heeft Slee wel besloten. “Elke première vindt plaats in de Leidse Schouwburg, de thuisbasis van Theaterbolwerk Punch.”

Cultuur Leiden