Dankzij Zoetermeer kon Leiden toch ontzet worden: 'Anders hadden we nu Spaans gesproken'

“Zonder de slag bij Zoetermeer was Leiden niet ontzet en hadden we hier Spaans gesproken.” Dat zegt historicus Ton Vermeulen. In Zoetermeer werd voor de 13e keer het festival Historisch Zoetermeer georganiseerd. Deelnemers verkleed als bewoners uit een ver verleden laten daar zien welke bijzondere gebeurtenissen het voormalige dorp in de afgelopen eeuwen heeft meegemaakt.

“Op 17 september in 1574 klotste het water tegen de Voorweg in Zoetermeer”, vertelt Vermeulen. Overal waren de dijken doorgestoken maar omdat de Voorweg hoog lag, bleef het daar droog. In Nederland woedde de Tachtigjarige Oorlog. “De Spanjaarden hadden Leiden omsingeld met een verdedigingslinie die dwars door Zoetermeer liep”, vertelt de historicus.

De Geuzen, onder leiding van aanvoerder Lodewijk Boisot, wilden Leiden weer bevrijden. “Het land was hiervoor onder water gezet, omdat dit de geuzen een strategisch voordeel gaf. Zij konden zich via het water makkelijk verplaatsen en de Spanjaarden niet.” Met een vloot platbodems voeren de Geuzen vanuit Rotterdam en Delft over de ondergelopen weilanden naar de Voorweg in Zoetermeer, waar honderden Spanjaarden zich hadden verschanst. Helaas mislukte de eerste aanval. Te veel Geuzen kwamen om in de modder en hun schepen raakten door het kanongeschut beschadigd.

Met de hulp van een lokale gids lukte het de Geuzen later om aan de andere kant van het dorp Zoetermeer op de Zegwaartseweg alsnog om de Spaanse verdedigingslinie te passeren. Later kon zo ook Leiden worden bevrijd.

Het herdenken waard
Tijdens het festival in Zoetermeer wordt nog steeds uitgebreid stilgestaan bij de befaamde ‘Slag bij Zoetermeer’. “Het is namelijk zeker het herdenken waard”, vertelt Vermeulen. “Zonder de aanval op de Spaanse linies bij Zoetermeer en zonder het ontzet van Leiden wat daardoor mogelijk was, was Nederland Nederland niet geweest. En hadden we nu waarschijnlijk Spaans of Frans gesproken”, besluit de historicus.

Leiden Regio Leidens Ontzet