Polderrijstoogst is mislukt, maar experiment gaat door

De proef met het verbouwen van rijst in een polder in Oud Ade is mislukt. Dat melden onderzoekers van de Universiteit Leiden en de Wageningen Universiteit die een half jaar geleden met het experiment begonnen. Er is nauwelijks ‘polderrijst’ geoogst. Wel kijken de onderzoekers terug op een leerzame periode.

Doel van de proef was uitzoeken of het aanplanten van polderrijst een haalbaar circulair alternatief kon zijn voor het houden van koeien op veengrond. In mei startte de proef waarbij onderzoekers van Universiteit Leiden en Wageningen University & Research (WUR) 3.000 rijstplantjes plantten in het Polderlab bij Leiden. De onderzoekers wilden rijst testen als een middenweg voor duurzaam veenbeheer in de toekomst.

De onderzoekers kozen voor een rijstsoort die onlangs met succes was geïntroduceerd in Noord-Zwitserland en die geschikt zou moeten zijn voor het Nederlandse klimaat. De planten groeiden goed en zagen er volgens de onderzoekers gezond uit. “Maar een koudegolf tijdens de bloei veroorzaakte steriliteit van de rijstbloemen, waardoor slechts ongeveer één procent van de rijstkorrels zich ontwikkelde”, vertelt WUR-onderzoeker Tom Schut op de website van de universiteit. “Dit jaar was weer een voorbeeld van het snel veranderende klimaat in Europa, ondanks de korte iets koudere periode in augustus hier in Nederland. Het is duidelijk dat we emissies moeten beperken, maar ons ook moeten aanpassen aan klimaatverandering in de landbouw met nieuwe gewassen. Nederlandse polderrijst kan hierin een belangrijke rol spelen.

Rijstvariëteiten
Na de mislukte oogst, geven de onderzoekers heb allerminst op. Volgend jaar is een groter rijstveld beschikbaar en volgen nieuwe experimenten. “Met meer koude-tolerante  rijstvariëteiten”, zegt onderzoeker Maarten Schrama van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden. Hij is optimistisch over de kansen: “Potentieel kan rijst in strokenteelt zowel duurzaam voedsel produceren als de veenoxidatie sterk remmen.”

Onderzoeker Julian Helfenstein bij de WUR noemt het pilotexperiment een succes. “Hoewel er dit eerste jaar nauwelijks rijstoogst is, hebben we veel geleerd over wat we kunnen verbeteren. Ook hebben we al veel ideeën om volgend jaar uit te proberen. We zijn van plan om meerdere verschillende rijstvariëteiten te testen en de effecten op broeikasgasemissies, waterstromen en biodiversiteit te meten om te bepalen wanneer en hoe rijst deel kan uitmaken van een duurzamer alternatief voor de huidige op gras gebaseerde zuivelproductie op veengrond.”

Vissen
Naast rijst wordt er in 2024 ook geëxperimenteerd met het kweken van vis. “De rijst werd tijdens het experiment onder water gekweekt. We zien daarom mogelijkheden om rijst en vis tegelijkertijd te telen in de rijstvelden”, zegt Aart van der Linden. De onderzoeker bij de Dierlijke Productiesystemen groep wil volgend jaar verschillende vissoorten in de rijstvelden proberen te kweken om zo meer inzicht te krijgen in de potentiële synergie tussen rijst en vis.

Duurzaamheid Leiden Regio Polderrijst