Jurassic Park had het juist: triceratops leefde in groepen

Jarenlang werd de triceratops, de bekende gehoornde dinosaurus, als groepsdier afgebeeld. Dat was in de wereldberoemde films van Jurassic Park niet anders. Toch bestond er geen enkel bewijs dat het beest in kuddes leefde, tot nu. Een onderzoeker is aan de slag gegaan met fossielen van Naturalis in Leiden en komt tot een baanbrekende conclusie: triceratopsen vormden een team.

In de zomer van 2013 deed een team van onderzoeksinstituut en natuurhistorisch museum Naturalis een bizarre vondst. In de Amerikaanse staat Wyoming werden vijf triceratopsen naast elkaar gevonden. Eigenlijk was het opgraafteam op zoek naar de Tyrannosaurus, een reusachtige vleeseter. In plaats daarvan vonden ze een Triceratops: de bekende plantenetende dinosaurus met drie hoorns en een groot nekschild.

Niet een, niet twee, maar wel vijf exemplaren lagen er in de ondergrond van Amerika. Niet minder dan 1200 botten en botfragmenten werden uit het gesteente gehaald en onderzocht.
“Wat deden al die dode dino’s daar samen?” vroeg paleontoloog Jimmy de Rooij zich af. Elf jaar na de vondst is zijn onderzoek klaar en de uitkomst is verrassend: de dieren leefden samen en zijn samen gestorven.

Verdronken
“Het is heel goed materiaal”, vertelt De Rooij over het dino-detectivewerk in zijn proefschrift. “Dat maakte het bijvoorbeeld mogelijk om te laten zien dat deze triceratopsen heel langzaam groeiden.” De details van het bottenbed geven aan dat het vijftal dino’s samen moet zijn gestorven, mogelijk aan verdrinking in een moeras. Ze liggen in een dunne gesteentelaag, zonder botten van andere soorten erbij.

Onderzoek naar de tanden duidt op een rondtrekkend bestaan. “Deze dinosoort leefde op zijn minst af en toe in groepjes. En dat roept natuurlijk weer allemaal nieuwe vragen op”, zegt De Rooij. “Hoe complex was dat sociale gedrag?” De studie van Jimmy de Rooij leverde niet alleen een proefschrift op, waar hij woensdag mee hoopt te promoveren, maar ook een hele expeditie rondom zijn onderzoek.

Botten
Eerst worden de vondsten afzonderlijk getoond – deze zomer zijn ze gratis te zien in vijf steden in Nederland – en in oktober in Naturalis. “Daar zijn ze opgesteld zoals ze 67 miljoen jaar geleden leefden en stierven: samen”, meldt het natuurhistorisch museum in Leiden.

Leiden Maatschappij