‘Schrijven onder druk’: symposium ter nagedachtenis aan Sem Dresden

‘Wat betekent het precies om te schrijven onder druk?’ Die vraag stond afgelopen vrijdag centraal in het symposium dat de Leidse Universiteitsbibliotheek (UB) organiseerde ter nagedachtenis aan de in 2002 overleden hoogleraar en Holocaust-overlever Sem Dresden.

“Als je in een concentratiekamp of een vernietigingskamp zat, stond je onder immense, extreme druk. En toch waren er mensen die schreven”, vertelt Tommy van Avermaete, vakreferent bij de UB en een van de organisatoren van het symposium. “Vandaag de dag is dat natuurlijk net zo goed het geval. Dat kan overal ter wereld zijn. Het kan de oorlog in Oekraïne zijn, het kan de oorlog in Gaza zijn, maar er zijn overal mensen die onder druk staan en toch aan het schrijven zijn. Dat is wat we deze middag willen bekijken.”

Sleutelstad-verslaggever Felix Straatsma was aanwezig bij het symposium ‘Schrijven onder druk’. Hij sprak daar met vakreferent Tommy van Avermaete, hoogleraar Yra van Dijk, schrijver Arnon Grunberg en hoogleraar Annelies Schulte Nordholt.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest Sem Dresden onderduiken vanwege zijn Joodse komaf, en in september 1943 werd hij samen met zijn vrouw opgepakt en in Kamp Westerbork geplaatst. Na de oorlog, vanaf 1947, werkte hij als hoogleraar Frans aan de Universiteit Leiden, en vervolgens als hoogleraar Algemene literatuurwetenschap. Van 1962 tot 1963 was hij bovendien rector magnificus van de universiteit.

Verschillende sprekers kregen tijdens het symposium het woord. Zo ging hoogleraar Yra van Dijk, die zich in haar werk richt op het verband tussen literatuur, herinnering en media, in gesprek met schrijver Arnon Grunberg, die in zijn bloemlezing Bij ons in Auschwitz (2020) citeerde uit het werk van Dresden. Over het oeuvre van deze Duits-Nederlandse schrijver publiceerde ze in 2018 het veelgeprezen boek ​​Afgrond zonder vangnet. Liefde en geweld in de romans van Arnon Grunberg. Daarnaast hield Paul Smith, emeritus hoogleraar Franse letterkunde, een biografische lezing over Sem Dresden en ging letterkundige Annelies Schulte Nordholt in op Dresdens boek Vervolging, vernietiging, literatuur (1991), waarin literatuur over de Holocaust centraal staat. Tenslotte hielden Tommy van Avermaete en Fyke Goorden een lezing over de invloed van Dresden op Jacq Vogelaar en diens boek Over Kampliteratuur (2006).

Tijdens de pauze konden zowel de sprekers als de bezoekers van het symposium een pop-uptentoonstelling bezichtigen, met daarin voorwerpen uit het archief van Sem Dresden (zie foto hieronder).

Cultuur Leiden Onderwijs