Kosten jeugdzorg rijzen de pan uit; regio grijpt in

De kosten die de gemeente Leiden, maar ook de andere gemeenten in de samenwerkingsregio Holland Rijnland moeten maken voor gespecialiseerde jeugdzorg stijgen gigantisch. “We moeten echt fundamentele wijzigingen doorvoeren”, zegt de Leidse wethouder Abdelhaq Jermoumi. “Dat kan niet meer zo doorgaan. De situatie is onhoudbaar en raakt aan de solidariteit. We moeten echt voorkomen dat we moeten bezuinigen op de Wmo of een zwembad moeten sluiten.”

In regionaal verband is er nu een taskforce opgezet met daarin vier wethouders uit de regio. Jermoumi is er voorzitter van. Die taskforce gaat maatregelen onderzoeken om de kosten in te dammen. “Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk. Dat ging gepaard met een bezuiniging vanuit het rijk, omdat gedacht werd dat gemeenten goedkoper zouden kunnen worden, omdat ze de lokale situatie goed kennen. Maar de kosten zijn sindsdien alleen maar gestegen.”

Hoe groot het probleem is, blijkt wel uit de cijfers waarmee Jermoumi zijn verhaal onderbouwt. “Het is nu zo van één op de zeven jongeren gebruik maakt van gespecialiseerde jeugdzorg. In de jaren ’70 en ’80 was dat één op de 27. Het is een open einderegeling. Iedereen die door verwijzers naar een specialist wordt gestuurd, moet hulp krijgen en de gemeentes zijn verplicht dat te betalen. Die verwijzers zijn huisartsen, jeugdteams, jeugdbeschermers en bijvoorbeeld rechters.”

Wethouder Abdelhaq Jermoumi vormt met een drietal collega’s in de regio een taskforce die na de zomer met voorstellen komt om de almaar stijgende kosten voor jeugdzorg een halt toe te roepen.

Geitenpaadjes
In Holland Rijnlandverband wordt al jaren geprobeerd om grip op de kosten voor jeugdzorg te krijgen. Tot nu toe zonder veel succes. nu de kosten steeds zwaarder gaan drukken op de gemeentelijke begroting  en de kosten ook volgens prognoses de pan uit blijven rijzen, grijpt de regio in. Jermoumi: “We werken bij gecontracteerde hulpverleners nu al met ‘nee, tenzij afspraken’. Zo proberen we gespecialiseerde hulp in te perken. Maar we zien dat marktpartijen allerlei geitenpaadjes hebben ontdekt, om daar weer omheen te werken. Die moeten we echt afsluiten.”

Niet-gecontracteerde aanbieders
Zo’n geitenpaadje is bijvoorbeeld het inzetten van expertteams. Als een reguliere aanbieder aan zijn budgetplafond zit, en het is regelmatig zo dat zorgverleners al in januari of februari hun jaarbudget hebben opgesoupeerd, dan worden aanvragen gedaan via een expertteam. “Die verwijzen dan meestal door naar niet-gecontracteerde aanbieders en die zijn doorgaans  nog een stuk duurder”, zegt Jermoumi. “Ook zit er aan veel hulpverleningstrajecten geen einde, waardoor de kosten maar door blijven lopen.” Door grip te krijgen op de kosten, moet in elk geval hulp gegarandeerd worden voor die jongeren die het echt nodig hebben. “Kwetsbare jongeren moeten we helpen. Dat doen we ook graag. Voor die kinderen willen we er staan.”

Jermoumi wil dat de taskforce na de zomer met voorstellen komt om een rem op de kosten voor jeugdzorg te zetten. Na de eerste scenario’s in september, hoopt hij rond november met concrete voorstellen te kunnen komen. “Een advies zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat we niet zoals nu met 150 verschillende aanbieders gaan werken, maar met twintig of tien, of zelfs met vier. De taskforce wil in september eerste scenario’s presenteren en in november met voorstellen komen. De maatregelen kunnen dan met ingang van 2025 of 2026 ingaan.

Tweede Kamer
Zonder hulp van de landelijke overheid blijven oplossingen ingewikkeld. Jermoumi hoopt dan ook dat Tweede Kamer ervoor gaat zorgen dat in de  Jeugdwet duidelijke criteria worden opgenomen over wie wel en wie geen recht heeft op jeugdzorg. “Dat moeten gewoon duidelijk benoemd worden. De toegangsteams kunnen nu nauwelijks nee zeggen.”

Leiden Maatschappij Politiek Regio