Gemeente Leiden moet gebruik algoritmes in beeld brengen

D66 Leiden wil dat de gemeente zo snel mogelijk start met een algoritmeregister. Daarmee moeten mogelijke risico’s zoals discriminatie en onrechtmatige datagebruik zichtbaar worden. “Of nog liever voorkomen natuurlijk”, zegt duoraadslid Armin Zukanovic. “Steeds vaker worden beslissingen door de overheid niet door mensen, maar door algoritmes bepaald. Deze geautomatiseerde keuzes kunnen de levens van mensen fundamenteel raken. De gevolgen van de toeslagenaffaire zijn hiervan het bekendste voorbeeld.”

“Bij D66 zetten we ons in voor een transparante en verantwoorde inzet van technologie door de overheid. Algoritmes horen daarbij en dus ook een algoritmeregister”, zegt Zukanovic die dat een belangrijke eerste stap noemt om de rechten van inwoners te beschermen en het vertrouwen in de overheid te waarborgen.”

Algoritmeregister
Algoritmes zijn computerinstructies die gebruikt worden om automatische besluiten te maken. Zukanovic: “Dan gaat het bijvoorbeeld over toekenning van subsidies, weigering van uitkeringen, fraudeonderzoek en het opleggen van boetes. De gemeente Leiden gebruikt ook algoritmes in haar dienstverlening. Dat is niet perse slecht, maar technologie kan grote impact hebben op het leven van inwoners. Daarom is het belangrijk dat de overheid transparant is over de gebruikte algoritmes in een register.”

Tachtig Nederlandse gemeenten hebben hun algoritmes al publiek gemaakt in het algoritmeregister van de overheid. Leiden ontbreekt nog op die lijst. D66 heeft de gemeente Leiden nu aangespoord om snel te beginnen met het inventariseren van de gebruikte algoritmes. “Daarbij moet speciale aandacht zijn voor algoritmes die veel impact hebben op het leven van Leidenaren”, stelt Zukanovic. “Deze algoritmes worden als eerste transparant gemaakt. Dat gebeurt in het najaar van 2025.”

Risico’s
Algoritmes hebben volgens D66 zeker voordelen, zoals een efficiëntere overheid, maar er kleven ook grote risico’s aan. Recent heeft de Autoriteit Persoonsgegevens nog gewaarschuwd voor het gebruik van onrechtmatige, discriminerende en ondoordachte algoritmes door overheidsinstellingen. De heftige gevolgen hiervan zijn bij de toeslagenaffaire aangetoond. “Het is belangrijk dat de gemeente Leiden inzicht krijgt in het eigen gebruik van algoritmes en deze informatie openbaar maakt. Zo zijn de risico’s bekend en kunnen ze onderzocht worden”, zegt Zukanovic die tevreden kan constateren dat ook de rest van de gemeenteraad er zo over denkt.

Leiden Maatschappij Politiek