CDA Leiden wil einde aan samenwerking LUMC met Russische Militaire Medische Academie

Oud-decaan Pancras Hogendoorn die eind februari opstapte als vicevoorzitter van het Leids Universitair Medisch Centrum vanwege subsidiefraude, onderhoudt nauwe banden met de Russische Militaire Medische Academie in Sint-Petersburg. Dat meldde Follow The Money (FTM) dit weekend. Maandag heeft het CDA Leiden een serie vragen gesteld over het onderzoek.

In samenwerking met Omroep West deed FTM vorig jaar onderzoek naar fraude met Europese subsidies binnen het ziekenhuis. Nu komt FTM dus opnieuw met opzienbarend nieuws. Er lopen volgens het onderzoeksmedium directe lijntjes naar Poetin.

Op foto’s die FTM is het eerdere onderzoek online tegenkwam is een delegatie van het LUMC te zien bij een bezoek in 2019 aan de Militaire Medische Academie SM Kirov in Sint-Petersburg. Ook de toenmalige vice-bestuursvoorzitter Pancras Hogendoorn is daarbij aanwezig.

MH17
Dat de Leidse afvaardiging op bezoek was bij de militaire locatie heeft alles te maken met het feit dat Hogendoorn een oude samenwerking tussen Leidse en Russische wetenschappers nieuw leven inblies. Tot begin 19e eeuw was die samenwerking er gedurende drie eeuwen. Die hernieuwde samenwerking werd tijdens het bezoek bezegeld met een overeenkomst. Die loopt tot 2026 en behelst innovaties in de gezondheidszorg, uitwisseling van studenten en wetenschappers en alle andere vormen van samenwerkingen.

In 2019 waren er al spanningen tussen het Westen en Rusland. De eerdere annexatie van de Krim en het neerhalen van MH17 waren daar debet aan. Dat de academie onder het Russische ministerie van Defensie valt en dat er medisch militair personeel wordt opgeleid en voorbereid op oorlogssituaties leidt dan nog niet tot het verbreken van banden met de Russen. Na de Russische inval in Oekraïne op 24 februari 2022 verandert dat, ook voor de academische wereld.

Promotieonderzoek
Toenmalig minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Robbert Dijkgraaf deed in maart van dat jaar een dringende oproep aan universiteiten en academische ziekenhuizen om alle formele en institutionele samenwerkingen met onderwijs- en kennisinstellingen te bevriezen. De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) schreef naar aanleiding van deze oproep in een persbericht dat de academische ziekenhuizen hebben besloten om de banden met Rusland ‘per direct’ op te schorten.

Dat gold niet voor het LUMC. Hogendoorn zegt in een interview op de website van de Universiteit Leiden dat hij blijft samenwerken met de Russen. Het ging daarbij volgens hem alleen om de afronding van lopende projecten. Onder andere een promotieonderzoek van Inge Hendriks die ook bij het eerdergenoemde bezoek aanwezig was. Volgens Hogendoorn ging het om een wetenschappelijke samenwerking ‘zoals je die met elk onderzoeksinstituut hebt: open en ongeclausuleerd’.

Poetin-regime
Joris van Bladel is als militair analist en Ruslandkenner verbonden aan het Egmontinstituut voor Internationale Betrekkingen. Hij reageert bij FTM verontwaardigd op de positieve geluiden van de vice-voorzitter van het LUMC: “De Militaire Medische Academie is geen regulier militair instituut zoals we dat in het Westen kennen. Deze instellingen zijn een verlengstuk en een spreekbuis van het Poetin-regime. De Russen proberen op allerlei manieren de Russische stem te laten horen om zo goodwill te creëren voor het regime. Het uitvoeren van een historisch onderzoek kan onschuldig lijken, maar het is een schaamlap. Hendriks en Hogendoorn zijn betrokken bij dit spel en daardoor – bewust of onbewust – dragers van de boodschap van het regime.”

Risico
In de contacten schuilt volgens de analist nog een ander serieus risico. “Het is denkbaar dat Rusland onder de façade van medisch historisch onderzoek toegang probeert te krijgen tot bepaalde gegevens van het ziekenhuis, bijvoorbeeld om erachter te komen in welke mate de Nederlanders medische hulp verlenen aan Oekraïners. Zo kunnen ze inzicht krijgen in de Oekraïense verliezen in de oorlog.” Van Bladel noemt de houding van Hogendoorn naïef, onzorgvuldig en onprofessioneel.

CDA Leiden
Maandag heeft het CDA Leiden een serie vragen gesteld over het onderzoek van Follow The Money. “In het onderzoek van Follow the Money blijkt ook de Sobtsjak stichting betrokken. De oprichtster van de stichting, Lyudmila Narusova, staat op de sanctielijst vanwege haar persoonlijke banden met president Poetin en haar betrokkenheid bij de oorlog als lid van het Russische parlement”, schrijft duoraadslid Annelies van Vark aan het Leidse college van burgemeester en wethouders. Ze wil onder andere weten wat het college vindt van de samenwerking tussen het LUMC en de Russische Militaire Medische Academie in Sint-Petersburg. Zeker in het licht van de voortdurende oorlog in Oekraïene.

Misplaatst
Van Vark vraagt zich verder af wat de risico’s op het gebied van cybersecurity en kennisveiligheid van deze samenwerking zijn en wil bovendien weten of er nog meer Leidse samenwerkingsverbanden zijn tussen het LUMC of de Universiteit Leiden en Russische onderwijs- en kennisinstellingen. Het CDA wil dat het stadsbestuur er bij het LUMC op aandringt om alle banden met Russische onderwijs- en kennisinstellingen alsnog te verbreken. De partij noemt die misplaatst en onwenselijk.

Leiden Politiek Science