Leids onderzoek: 'kreupele' parasieten beschermen tegen malaria

Inenting met genetisch verzwakte malariaparasieten beschermt zeer goed tegen malaria. Dit blijkt uit onderzoek van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Radboudumc in Nijmegen. Het onderzoek is gepubliceerd in The New England Journal of Medicine.

Malaria is een tropische ziekte die wordt veroorzaakt door een steek van de malariamug die besmet is met een parasiet. Wereldwijd krijgen jaarlijks bijna 250 miljoen mensen malaria. Daarmee is het de meest voorkomende parasitaire ziekte. Jaarlijks sterven meer dan zeshonderdduizend mensen aan malaria, voornamelijk kinderen onder de vijf jaar, zo licht het LUMC toe.

Bestaande malariavaccins maken gebruik van een stukje van een eiwit afkomstig van de malariaparasiet. Volgens het LUMC wordt slechts een derde tot driekwart van alle malariagevallen hierdoor voorkomen. Bovendien neemt het effect van het vaccin binnen één tot drie jaar sterk af. Er is dus dringend behoefte aan een vaccin dat een hogere mate van bescherming biedt. Het idee is dat er een bredere en langere bescherming kan ontstaan, wanneer het afweersysteem niet wordt getraind met slechts één eiwitstukje, maar met de hele parasiet.

“In de malariaparasiet hebben we een belangrijk gen verwijderd, waardoor hij mensen nog wel infecteert, maar ze niet ziek kan maken. Deze ‘kreupele’ parasieten worden via een muggenbeet toegediend en bereiken zoals gewoonlijk de lever”, vertelt Meta Roestenberg, hoogleraar Vaccinologie van het LUMC. “Maar door het uitgeschakelde gen kan de parasiet zich niet verder ontwikkelen in de lever en daardoor niet meer in de bloedbaan terecht komen. En dus ook geen ziekteverschijnselen veroorzaken. Intussen ontstaat in de lever door deze kreupele parasiet wel een sterke afweerreactie, die de persoon in de toekomst kan beschermen tegen een echte malaria-infectie.”

Test
De onderzoekers hebben de kreupele parasiet bij gezonde vrijwilligers getest. Drie keer werden die door vijftig muggen met deze zogenoemde GA2-parasiet gebeten om hun afweer te trainen. Daarna werden ze met een echt ziekmakende parasiet geïnfecteerd. Acht van de negen vrijwilligers bleken een goede bescherming te hebben ontwikkeld en kregen geen malaria. “De proef met onze nieuwe kreupele GA2-parasiet presteert heel goed. We zijn van plan om de inenting met soortgelijke GA2-parasieten nu in real life te gaan testen”, zo laten de onderzoekers weten.

Leiden Wetenschap