LUMC onderzoekt voorkomen afstoting donornier met behulp van stamcellen

Deze week heeft het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) als eerste ziekenhuis in Europa geherprogrammeerde stamcellen toegediend aan patiënten met een donornier. De behandeling is baanbrekend en zou op lange termijn mogelijk kunnen voorkomen dat donororganen door het lichaam worden afgestoten.

De cellen die worden toegediend zijn eigenlijk geen stamcellen meer, maar hebben zich al gevormd naar de nier. Die cellen worden ‘mesenchymane’ cellen genoemd: een soort beenmergcellen. “Het verkrijgen van beenmergcellen is een invasieve en pijnlijke procedure,” legt Siebe Spijker, hoofdonderzoeker en nefroloog aan het LUMC, uit. “De stamcellen die we nu gebruiken, lijken op beenmergcellen, maar dat zijn het dus niet. Dat is voordelig voor zowel de patiënt, als de behandelaar.”

Afweersysteem
Van de medicatie die mensen met een niertransplantatie nu krijgen, kunnen ze op de lange termijn ernstig ziek worden. De medicijnen onderdrukken het afweersysteem, zodat die nier niet wordt afgestoten. Maar daardoor hebben infecties, een hoge bloeddruk of suikerziekte vrij spel. Ook zou je later kanker van de medicijnen kunnen krijgen: dat kan zelfs tien tot twintig jaar na de transplantatie pas opspelen.

Spijker: “Bij nierfalen krijgt een patiënt dialyse of een niertransplantatie, maar die patiënten moeten levenslang medicatie slikken om te voorkomen dat die nier niet afgestoten wordt. Deze nieuwe behandeling zorgt ervoor dat het immuunsysteem minder agressief wordt aangevallen, waardoor patiënten minder medicatie hoeven te slikken om de nier te behouden,” legt hij uit.

Langetermijnbeeld
Mogelijk zou met deze behandeling in de toekomst volledig voorkomen kunnen worden dat donororganen door het lichaam worden afgestoten. Maar zo ver is het dus nog niet. “Deze therapie is een manier om minder medicijnen te gebruiken; helemaal zonder zou in de verdere toekomst mogelijk kunnen zijn. Deze therapie is een geweldige eerste stap,” vertelt Spijker. De therapie verbetert voor nu dus vooral het langetermijnbeeld van donorpatiënten.

Orgaan
De nier is het meest getransplanteerde orgaan. Een niertransplantatie is een behandeling voor patiënten met een zeer slecht werkende nier. Een goed functionerende getransplanteerde nier kan in het beste geval de zieke nieren volledig vervangen, zodat het mogelijk is om weer een normaal leven zonder dialyse te leiden. Wel moet de patiënt voor altijd medicijnen blijven nemen.

Leiden Wetenschap