Zorgen om waterkwaliteit bij hoogheemraadschap van Rijnland

In 2027 moeten alle lidstaten van de Europese Unie voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water (EKW). Daarin is het beleid voor de beoordeling van de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa vastgelegd. In de KRW is een methode ontwikkeld om die kwaliteit te beoordelen.

In 2027 moet het water in Nederland schoon en gezond zijn en de waterkwaliteit mag nergens achteruit gaan. Nederland loopt achter op de doelstellingen om op tijd aan die EKW te voldoen en ook het Hoogheemraadschap van Rijnland ligt nog niet op koers.

Visstand
In het werkgebied van Rijnland werken het hoogheemraadschap, gemeenten, provincies en eigenaren van terreinen samen aan de waterkwaliteit in meren, sloten en vaarten. “Dat werkt, maar het gaat niet snel genoeg”, blijkt uit een tussenevaluatie. “Ten opzichte van 25-30 jaar geleden gaat het de goede kant op met de waterkwaliteit. Rijnland is al ver gekomen. In veel wateren herstelt de visstand zich en kan weer veilig gezwommen worden.”

Voedingsstoffen
Voor een goede waterkwaliteit is het onder andere belangrijk dat er niet te veel voedingsstoffen in het water zitten. Volgens Rijnland was er afgelopen jaren dalende trends voor deze nutriënten, maar die begint wel af te vlakken. De biologie scoort in Rijnland iets beter dan het landelijk beeld, maar dat geldt niet voor alle individuele watergangen.

Uit de meetgegevens van chemische stoffen blijkt dat op dit moment aan tachtig procent van de normen wordt voldaan. De KRW gaat voor chemische stoffen uit van het ‘one-out-all-out principe’. Dit houdt in dat als één norm wordt overschreden de gehele waterkwaliteit als onvoldoende wordt beoordeeld. De laatste twintig procent aan vervuilende stoffen zorgt er daarom voor dat geen van de wateren in Nederland de ‘goede toestand’ haalt. Dat is ook zo in Rijnland.

 

 

 

 

 

 

De leefomgeving voor vissen in de Oude Rijn is onvoldoende. Er is veel te weinig begroeiing, omdat de oevers te steil en diep zijn voor waterplanten, die onder water groeien. Rijnland legt daarom op verschillende plekken vissenbossen en natuurvriendelijke oevers aan. Op de foto vissenbossen bij de Rijneke Boulevard in Zoeterwoude. Vissen kunnen er schuilen en eitjes leggen. Bij het Oegstgeesterkanaal zijn plantenbakken aangebracht aan de stalen damwanden, zodat er oeverplanten kunnen groeien op plekken waar dan anders niet zou kunnen.

Actie
“Hoewel de waterkwaliteit is verbeterd, blijft er nog veel te doen”, vertelt hoogheemraad Hans Schouffoer. “Rijnland zet zich in voor betere waterkwaliteit door monitoring en  investeringen, maar we kunnen dit niet alleen bereiken. Samenwerking met landbouw, industrie en inwoners is cruciaal om vervuiling tegen te gaan. Het is belangrijk om nu maatregelen te nemen om verdere verslechtering te voorkomen en de biodiversiteit te beschermen. Dit vraagt actie van het rijk, de provincies en de waterschappen.”

Verontreiniging
De maatregelen die Rijnland neemt zijn onder andere het uitbaggeren van watergangen en het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Ook worden er op sommige plekken nieuwe sloten gegraven en is er in 2024 begonnen met de uitvoering van een plan van aanpak voor chemische stoffen. Het belangrijkste daarbij is dat er geen verontreiniging in het water terechtkomt.

Maatregelen
Dit jaar worden de Rijnlandse wateren opnieuw beoordeeld. Dan wordt gekeken of en welke aanvullende maatregelen nodig en mogelijk zijn om in 2027 of kort daarna alsnog te voldoen aan de Europese waterkwaliteitseisen. Die extra maatregelen en inspanningen komen in een KRW-actieplan dat komend voorjaar wordt gepresenteerd aan de verenigde vergadering van Rijnland.

Veertig
Vanuit de Europese Unie hebben alle lidstaten afspraken met elkaar gemaakt voor schoon en gezond water. Die zijn al in 2000 vastgelegd in de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en hebben 2027 dus als deadline. In Rijnland moeten dan veertig grote wateren, KRW-waterlichamen genoemd, op orde zijn. Dat betekent dat het water een gezonde leefomgeving biedt voor waterplanten en -dieren. Daarbij is het van belang dat de concentraties chemische stoffen en voedingsstoffen laag genoeg zijn voor een gezond ecosysteem.

Bij ’t Joppe legt Rijnland leefgebieden voor planten en dieren aan. Bij een zogenoemde ‘vooroever’ wordt dit jaar nieuw riet aangeplant. Ook verderop bij het eiland Koudenhoorn worden  en zijn soortgelijke maatregelen genomen. “We zorgen dat het riet weer gezond wordt en voorkomen dat het gebied dichtgroeit. Dit doen we door een overgang van nat naar droog te maken, houtige planten uit het riet te verwijderen en het riet te maaien en dunner te maken.”

Luwteschermen
In 2025 worden meer maatregelen uitgevoerd. Bij onder meer de Kagerplassen, de Wijde AA, de Does en de Haarlemmertrekvaart komen op verschillende plekken ‘luwteschermen’. Daarachter kunnen planten en dieren zich ontwikkelen en daardoor verbetert ook de waterkwaliteit. Bij Valkenburg en Wassenaar worden bij drie belangrijke watergangen natuurvriendelijke oevers en vissenbossen aangelegd.

Duurzaamheid Leiden Leiderdorp Oegstgeest Regio Wassenaar