Deel dit bericht!  

Formaat doet ertoe bij Japanmuseum SieboldHuis

De Japanse prenten van geisha’s of idyllische landschappen kent vrijwel iedereen, maar de pilaarprenten, grote meerluiken of bordspellen zijn minder bekend.

Ondanks de beperkte grootte van het papier en van de houten blokken waarmee de afbeeldingen werden afgedrukt, wisten Japanse uitgevers en prentkunstenaars een eindeloze verscheidenheid aan drukwerk te creëren. Aan die verschillende vormen en formaten van Japanse prenten is nu een expositie gewijd in Japanmuseum SieboldHuis.

Erotische thema’s
Kris Schiermeier, directeur van het Japanmuseum, vertelt bij Cultuur071 dat bezoekers van de tentoonstelling kennis kunnen maken met de geschiedenis van de Japanse drukwerktechniek en de kunst van handgemaakt papier. Schiermeier legt uit dat de houtblok-druktechniek al eeuwenlang wordt gebruikt om afbeeldingen en teksten op papier te drukken. “Eerst was dat vooral gericht op boeken, maar rond 1680 verschenen er ook prenten. Aanvankelijk hadden die prenten erotische thema’s, die ook te zien zijn in de tentoonstelling. Al vrij snel kwamen daar afbeeldingen van acteurs uit het kabuki-theater en vrouwen uit de amusementswijken bij. Uiteindelijk werden ook de thema’s landschappen, helden, folklore en flora en fauna toegevoegd.”

De poster tentoonstelling en vijf van de prenten die in de tentoonstelling ‘Vormen en formaten’ worden getoond.

“Ook de wijze van afdrukken verandert in de loop van de tijd. Eerst zijn het zwart-wit prenten, daarna komen de ingekleurde platen en vanaf de achttiende eeuw zijn het vooral prenten die door middel van meerkleurendruk zijn gemaakt. Die meerkleurendruk is enorm arbeidsintensief want voor iedere kleur was een ander houtblok nodig en sommige prenten bestaan uit wel acht en soms zelfs uit twintig verschillende kleuren. De kwaliteit van die prenten is echt geweldig, zelfs honderden jaren nadat ze zijn gemaakt spatten de kleuren er nog altijd vanaf.”

Kwaliteitspapier
Niet alleen de houtblokken zijn belangrijk voor het maken van een prent, ook de kwaliteit van het papier waarop de prent werd afgedrukt is van belang. “Hoogwaardig kwaliteitspapier was kostbaar, dus er moest op een efficiënte wijze gebruik van worden gemaakt”, legt Schiermeier uit. “Het was dus van belang om prenten op een intelligente manier uit een vel te snijden. Grote prenten konden niet op één vel worden gedrukt want de grootte van een vel en van een houtblok, gemaakt van de stam van een kersenboom, waren beperkt. Om grote afbeeldingen toch mogelijk te maken werden papieren vellen gecombineerd tot drie- of vierluiken, of nog groter. Er is in de tentoonstelling zelfs een afbeelding in de vorm van een achtluik te zien en we tonen prenten van indrukwekkende veldslagen vol krijgers die zes vellen beslaan.”

De tentoonstelling ‘Vormen en formaten, de vele gedaantes van de Japanse prent’ is tot 16 maart te zien in Japanmuseum SieboldHuis, Rapenburg 19 in Leiden.

Directeur Kris Schiermeier van het Japanmuseum vertelt over de tentoonstelling over de geschiedenis van de Japanse drukwerktechniek en de kunst van handgemaakt papier.