Digitale sporenzoeker Hans Henseler: 'Niets is honderd procent waterdicht'

Mobiele telefoons, tablets, computers. Iedereen gebruikt ze, ook criminelen. Hans Henseler, lector aan de Hogeschool Leiden, is gespecialiseerd in digital forensics. Sporenonderzoek geeft informatie over wat er allemaal met bijvoorbeeld een telefoon is gebeurd en dat gaat behoorlijk ver.

“Dan heb je het bijvoorbeeld over e-mails, bijlagen, documenten en je internetgeschiedenis”, zegt Henseler. “Maar ook waar je telefoon is geweest en of het scherm locked was of juist niet? Werd de telefoon rechtop gehouden of lag deze plat? Bewoog je telefoon? Dat is allemaal in data terug te vinden.”

In Kennismakers praat Gideon Roggeveen met Hans Henseler, lector Digital Forensics aan de Hogeschool Leiden over privacy, sporenonderzoek en wachtwoorden.

NFI
Op de Europese Dag van de Privacy licht Henseler een tipje van de sluier op als het gaat om digitaal sporenonderzoek. Henseler is ook verbonden aan het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en werkt bij de afdeling moeilijke gevallen. “Waarbij in de rechtszaal uitsluitsel gegeven moet worden, of de mening van een deskundige wordt gevraagd over digitale sporen. We maken gebruik van het platform Hansken om grote hoeveelheden digitaal bewijs te onderzoeken.”

Zakkenrollers
Hansken is niet naar Henseler vernoemd. “Nee, die vraag krijg ik vaker. Hansken was een olifant die in de zeventiende eeuw met een circus naar Nederland is gekomen en toen ook is getekend door Rembrandt. Olifanten hebben een groot geheugen en het systeem ervoor heette giraffe, dus we bleven een beetje in de dierenwereld. Het verhaal wil ook dat Hansken als circusolifant zakkenrollers kon aanwijzen tussen de toeschouwers. Dus hij had ook een beetje gevoel voor het opsporen van criminelen.”

Privacy is een groot goed. En ook criminelen doen daar een beroep op. “Het verschoningsrecht bijvoorbeeld, voor wat betreft communicatie met hun advocaat. De politie mag die informatie niet inzien. Ik zie daarin wel mogelijkheden voor AI om te helpen die informatie eruit te filteren. En dan heeft de AI het wel gezien, maar de politie niet. En er wordt gewerkt aan regels voor een digitaal huiszoekingsbevel. Wat is toegestaan, hoever mag je terug in de tijd?”

Transparant
Wat kunnen mensen doen om hun privacy zo goed mogelijk te beschermen, terwijl ze toch gebruik maken van diverse apps. “Veel mensen kunnen niet zonder Whatsapp of Faceboook”, zegt Henseler. “En dan moet je voorwaarden accepteren. Dan weet je wel dat je gegevens achterlaat, maar je doet het om die app te kunnen gebruiken. De overheid moet de burger daarbij helpen. Zorg dat transparant is met welke voorwaarden je akkoord gaat als je een app download.”

“En kies een betrouwbare wachtwoordmanager”, raadt Henseler aan. “Als je voor alles hetzelfde wachtwoord hebt, loop je veel risico. En wachtwoorden die je makkelijk kunt onthouden, zijn al helemaal niet veilig.” Als expert in digitaal forensisch onderzoek weet Henseler als geen ander dat iedereen digitale sporen achterlaat.

Schriftje
In een wachtwoordmanager kun je al je wachtwoorden opslaan en dan hoef je nog maar een wachtwoord te onthouden. Maar is dat niet juist ook een groot risico? Als iemand dan dat wachtwoord heeft, kan diegene overal bij? “Niets is honderd procent waterdicht”, zegt Henseler. “Maar bedenk je wie zal eerder gehackt worden? Een betrouwbare provider of jijzelf als je al je wachtwoorden in een schriftje schrijft?”

Kijk en luister hier de hele uitzending van Kennismakers terug. Met naast Hans Henseler, ook Martijn Sengers van Technolab over onderwijs en AI en evolutiebioloog Menno Schilthuizen.

 

Leiden Maatschappij Onderwijs Wetenschap Kennismakers