Promotieonderzoek Liselotte Rambonnet: 'Vogelgriep, mondkapjes, waarnemingen van vrijwilligers zijn heel waardevol'

Liselotte Rambonnet is bijna klaar met haar promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden. Ze onderzoekt de invloed van citizen science, oftewel burgerwetenschap, en de waarde van vrijwilligerswerk in de opvang van wilde dieren.

Burgerwetenschap betekent dat mensen zonder wetenschappelijke achtergrond of met kennis buiten het specifieke onderzoeksgebied bijdragen aan onderzoek. “Het is eigenlijk gewoon publieksparticipatie,” legt Rambonnet uit, die haar promotieonderzoek doet bij Science Communication and Society van de Universiteit Leiden. “Mensen doen mee met onderzoek, terwijl ze niet per se opgeleid zijn als onderzoeker.”

Kennismakers Gerry van Bakel en Gideon Roggeveen in gesprek met promovendus Liselotte Rambonnet over het belang van burgerwetenschap.

Volgens haar komt deze vorm van samenwerking tussen burgers en wetenschap steeds vaker voor, van archeologie tot sterrenkunde. Rambonnet: “95 procent van alle data over planten en dieren in Nederland die aan de EU wordt geleverd, komt van vrijwilligers.”

Vogelasiel
Tijdens haar studie biologie werkte Rambonnet als vrijwilliger bij de Dierenambulance en het vogelasiel in de regio Leiden. Ze merkte dat daar veel kennis beschikbaar is die nauwelijks wordt benut. “Er is gewoon heel veel data die wordt verzameld. Dag in, dag uit. Welk dier komt binnen, waarom en wanneer is hij weer vrij? En wat is er aan de hand met zo’n dier? Kunnen we daar niet iets mee?” Die data kan waardevol zijn voor de wetenschap, bijvoorbeeld bij het volgen van ziekte-uitbraken zoals vogelgriep.

Een uitdaging is wel dat elk opvangcentrum zijn eigen systeem gebruikt. “Iedereen heeft een systeem bedacht dat voor hen het beste werkt,” zegt Rambonnet. Gelukkig ziet ze dat er steeds meer bereidheid is tot samenwerking en kennisuitwisseling.

Verstrikt
Naast de opvang van dieren in nood, strijdt Rambonnet ook tegen plasticvervuiling. Zo deed ze eerder onderzoek naar de impact van coronagerelateerd afval op dieren. “Iemand zag een meerkoet met een mondkapje in zijn nest, en dat soort losse waarnemingen kunnen ineens belangrijk blijken voor wetenschappers.”

Een concreet project waar ze nu met studenten aan werkt, gaat over verstrikte dieren. Vaak vogels met draadjes, vishaken of haren om hun poten. Volgens Rambonnet is dat een zichtbaar probleem met een aanwijsbare oorzaak. “En als je weet je wat de oorzaak is, kan je misschien ook iets veranderen. Van vogelgriep tot mondkapjes, waarnemingen van vrijwilligers zijn heel waardevol voor wetenschappelijk onderzoek.”

Oproep
Tot slot doet ze graag een oproep: “Als je zoekt op internet op Dierenambulance en Vogels in Leiden, vind je zeker genoeg plekken waar je kunt helpen. Bestuursleden, vrijwilligers én donateurs zijn van harte welkom.”

Kennismakers is een programma op Sleutelstad.nl over wetenschap, onderzoek en onderwijs. Elke dinsdagavond van 19.00-21.00 uur. Ideeën, tips? Mail ons op Kennismakers.nl.

Leiden Onderwijs Wetenschap Kennismakers