Eerste patiënt in Nederland krijgt nieuwe behandeling voor auto-immuunziekte

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft voor het eerst in Nederland een patiënt met een auto-immuunziekte behandeld met CAR-T-celtherapie. Dit is een bijzondere nieuwe behandeling die tot nu toe alleen werd gebruikt voor kanker. Het is een belangrijke stap in het onderzoek om deze therapie ook bij andere ziekten toe te passen.

Bij CAR-T-celtherapie worden speciale afweercellen van de patiënt uit het bloed gehaald. In het laboratorium worden deze cellen zo aangepast dat ze slechte cellen in het lichaam kunnen herkennen en aanvallen. Daarna krijgt de patiënt deze aangepaste cellen terug via een infuus. Deze behandeling is succesvol gebleken bij sommige vormen van kanker en wordt nu ook getest bij auto-immuunziekten.

Auto-immuunziekte
Normaal beschermt het eigen afweersysteem het lichaam tegen ziekmakers, zoals virussen en bacteriën. Bij een auto-immuunziekte valt het lichaam zichzelf aan. Dit komt doordat sommige afweercellen per ongeluk gezonde lichaamscellen aanvallen. Dat zorgt voor ontstekingen en schade aan organen.

De eerste patiënt die deze nieuwe behandeling kreeg, heeft neurologische lupus, een ernstige auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem het zenuwstelsel aanvalt. Gewone behandelingen helpen soms niet goed genoeg, omdat ze niet diep genoeg in het lichaam kunnen komen. De nieuwe CAR-T-cellen kunnen dat wél.

Kankerzorg
Het LUMC heeft veel ervaring met CAR-T-celtherapie in de kankerzorg. Door jarenlange investeringen heeft het ziekenhuis een eigen centrum waar deze cellen gemaakt worden. Daardoor kunnen behandelingen sneller en veiliger worden uitgevoerd. Professor Hans Ulrich Scherer, reumatoloog in het LUMC, vertelt: “We mochten deze behandeling één keer geven met speciale toestemming van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De patiënt had een zeer ernstige vorm van lupus. De behandeling is goed gegaan.”

Hoopvol
De patiënt kreeg de CAR-T-cellen in februari en voelt zich inmiddels veel beter. Er worden geen schadelijke antistoffen meer gevonden in zijn bloed en hij kon stoppen met zijn andere medicijnen en is lichamelijk sterker geworden. Zijn ruggenmerg is minder gezwollen en hij kan weer spieren gebruiken die eerst niet werkten.

Toekomst
Hoewel de eerste resultaten goed zijn, duurt het nog een tijd voordat CAR-T-celtherapie standaard gebruikt mag worden voor auto-immuunziekten. Er is meer onderzoek nodig om te bewijzen dat de behandeling veilig en effectief is. Het LUMC wil in de toekomst meer klinische studies doen om dit te onderzoeken.

Leiden Maatschappij Wetenschap