Onderzoek wijst uit: dak Rapenburg 112 moest vervangen worden door buskruitramp

Bouwhistorici hebben een bijzondere ontdekking gedaan. De dakconstructie van Rapenburg 112 is vernieuwd als gevolg van de buskruitramp van 1807. Lang werd gedacht dat het grachtenpand slechts beperkt beschadigd geraakt was. Maar uit onderzoek van de onderzoekers van Erfgoed Leiden en Omstreken blijkt nu dat de dakconstructie destijds vervangen moest worden als gevolg van de ontploffing.

Het pand aan het Rapenburg is vooral bekend als het woonhuis van de familie van Jean Luzac, die de beroemde krant Gazette de Leyde uitgaf. Toen de grote buskruitramp van 1807 een deel van de stad beschadigde, werd ook Luzac slachtoffer. Hij kwam bij de ramp om het leven. Een volledig woonblok werd weggeblazen door de klap. Het gebouw aan het Rapenburg stond iets verder weg en leek de dans grotendeels ontsprongen te hebben.

Kreupel
Hoewel bekend was dat het gebouw beschadigd was geraakt bij de ontploffing, is nu duidelijk geworden hoe heftig die schade was. Oorspronkelijk werd gedacht dat het dak de ramp had overleefd, maar dat blijkt dus anders te zitten. Inmiddels is het huis een rijksmonument en is het in voorbereiding voor een verbouwing.

Tijdens de laatste bouwhistorische keuringen werd ontdekt dat de kapconstructie een ‘kreupele stijl’ had, die volgens onderzoekers pas na 1800 in Leiden voorkwam. De eigenaar van het grachtenpand besloten daarom de hulp van Erfgoed Leiden en Omstreken in te roepen voor een onderzoek.

Nieuwe inzichten
Uit het speciale dendrochronologisch (jaarring) onderzoek blijkt nu dat twee stukken hout uit het dak zijn gekapt tussen 1801 en 1805. Omdat er meestal twee jaar zat tussen het kappen van het hout en het gebruiken ervan, kunnen onderzoekers nu concluderen dat het dak is gebouwd als herstelwerk na de ramp van 1807.

Het is de eerste keer dat onderzoekers met zekerheid kunnen zeggen dat een dakconstructie is vernieuwd als gevolg van de buskruitramp. Hiermee kregen bouwhistorici na eeuwen nieuwe inzichten in de omvang van de ramp.

Cultuur Leiden