Muziekpodium De X: 'helft culturele organisaties dreigt te verdwijnen'

Het Leidse college van burgemeester en wethouders maakt deze week bekend welke culturele instellingen en initiatieven geld krijgen via de nieuwe regeling meerjarige cultuursubsidies. Daarbij is veel meer geld aangevraagd dan er beschikbaar is, waardoor 25 tot wel 30 culturele organisaties of initiatieven dreigen te verdwijnen.

Maandag spraken we met voorzitter Henriette van der Linde van Beelden in Leiden. Haar organisatie scoorde een ruime voldoende, maar krijgt in het advies van de speciale commissie die zich voor de zomer boog over de subsidieaanvragen, toch geen geld. De pot is namelijk leeg. Iets soortgelijks geldt voor muziekpodium De X, dat 18.000 euro aanvroeg voor een twintigtal voorstellingen, maar die in het voorstel ook niet krijgt. 84 procent van dat aangevraagde bedrag zou volgens De X bij artiesten terecht komen.

Kwalitatief
John Witteman van De X is de tweede vertegenwoordiger uit de Leidse cultuursector die deze week aanschuift in Nieuws071. Het wereldmuziekpodium programmeert zo’n twintig voorstellingen per jaar. “Ongeveer zestig procent van de artiesten komt uit Nederland. Met alle nieuwe culturen die er hier zijn, ontstaan heel veel mooie dingen. En allemaal kwalitatief hoogstaand.”

Als De X de aangevraagde 18.000 euro niet krijgt, valt niet meteen het doek voor de organisatie. “We kunnen tot 1 oktober een aanvraag doen voor één jaar. Dat gaat om bedragen van 5.000 tot 35.000 euro. Dat gaan wij natuurlijk doen. Maar het is toch heel vreemd dat 25 tot 30 culturele organisaties en initiatieven dreigen te verdwijnen, terwijl het budget hetzelfde blijft. Hoe gaat de gemeente dat uitleggen? Er dreigt echt een kaalslag.”

Advies Beoordelingscommissie Cultuur:
Muziekpodium de X levert al jaren een onderscheidend en kwalitatief sterk programma binnen de niche van wereldmuziek, maar mist een overtuigend toekomstperspectief op
het gebied van vernieuwing en publieksverbreding. De maatschappelijke betrokkenheid is op onderdelen zichtbaar, maar structurele samenwerkingen blijven beperkt. Zakelijk is de organisatie betrouwbaar, al is de financiële basis smal en de afhankelijkheid van subsidies groot. Op grond van bovenstaande overwegingen is de aanvraag van  muziekpodium de X positief beoordeeld. Door het bereiken van het subsidieplafond is het echter niet mogelijk om deze aanvraag te honoreren.

Verbinding
Witteman waarschuwt voor de bredere gevolgen als bijna de helft van de culturele instellingen verdwijnt of fors moeten bezuinigen. “Dat heeft sociaal en economisch grote gevolgen voor de stad. Dat is eerder in andere steden gebleken toen daar werd bezuinigd. In Den Haag werd bijvoorbeeld de sociale cohesie in de stad getroffen. Er waren minder onderlinge contacten. Wij zorgen echt voor verbinding. Bij De X kan iedereen meedoen. Nieuwkomers, jongeren met een beperking, mensen met een andere culturele achtergrond, expats… geef ons lucht om te blijven voortbestaan met een toekomstbestendige regeling”, is Wittemans hartenkreet aan de politiek.

Dat er een nieuwe verdeling komt van de cultuursubsidies is overigens geen plannetje uit de koker van cultuurwethouder Yvonne van Delft. Het was de gemeenteraad die haar opdroeg met een andere regeling te komen. Die zou er voor moeten zorgen dat niet al het geld jaarlijks naar dezelfde partijen ging, waardoor nieuwe initiatieven weinig kans maakten op financiële ondersteuning van de gemeente. “Dat klinkt heel logisch. Dus dat daar iets aan verandert, dat is heel fair”, vindt ook Witteman. “Alleen de manier waarop het nu is gegaan en de enorme snelheid waarmee het nu wordt ingevoerd is niet goed. Er is bijvoorbeeld vooraf geen onderzoek gedaan naar de gevolgen van deze nieuwe subsidieregeling. Veel wordt gedaan door vrijwilligers. Die dragen veel activiteiten en dat valt dan ook weg.”

Zaaglijn
Witteman wijst ook op de vele dwarsverbanden, waarin De X samenwerkt met andere festivals. “Neem bijvoorbeeld Peel Slowly and See. Die zit boven de zaaglijn, zoals ze dat dan zeggen, dus die krijgt subsidie. Maar wij zijn de laatste twee, drie jaar de belangrijkste programmeur van dat festival. En met onze vrijwilligers ook voor een belangrijk deel de organisator. Dus als wij er volgend jaar niet meer zijn, dan heeft dat daar ook consequenties voor.

Met de term zaaglijn wordt het bereiken van het subsidieplafond aangegeven. Daardoor kan het zijn dat aanvragen die inhoudelijk goed scoren toch geen geld krijgen, omdat er geen budget meer beschikbaar is.

Cultuurtafel
Volgens Witteman had de gemeente eerst moeten inventariseren wat er aan nieuwe initiatieven in Leiden is en hoeveel geld daarvoor nodig is. “En als het dan te weinig is, moet er geld bij.” Witteman wijst op een eerdere oproep van de Cultuurtafel Leiden, waarin alle belangrijke culturele spelers zijn vertegenwoordigd. Die kwam begin juli al met een oproep aan de Leidse politiek om meer geld aan cultuur uit te geven.

“Leiden geeft per inwoner zo’n zeventig euro per jaar aan cultuur uit, terwijl steden van ongeveer gelijke omvang als Leiden gemiddeld op 79 euro zitten”, zei voorzitter Rugter Brouwer  van de cultuurtafel toen al tegen Sleutelstad. “Er gaan structureel miljoenen euro’s te weinig naar cultuur vergeleken met soortgelijke steden. Deze onderfinanciering, gekoppeld aan een sterk overvraagde subsidiepot, gaat leiden tot een aanzienlijke kaalslag onder Leidse culturele organisaties.” Dat zijn woorden een voorspellende waarde hebben gehad, zal deze week wel blijken als het definitieve oordeel van het college naar buiten komt. “Je hebt wat je hebt en als het weg is, dan ben je het kwijt. We houden ons hart vast”, besluit Witteman.

John Witteman van muziekpodium De X vertelt in Nieuws071 over de gevolgen van de nieuwe Leidse subsidieregeling voor meerjarige cultuursubsidies.

Cultuur Leiden Meerjarige Cultuursubsidies