Samen leren eten: 'minimaal tien keer aanbieden'

‘Een hapje voor mama, een hapje voor papa. Vroem vroem daar komt een vliegtuigje aan. Als je je bord niet leeg eet, krijg je geen toetje’. Bekende zinnetjes die ouders van lastige eters gebruiken. Pedagoog Shelley van der Veek weet alles over peuters groente leren eten. Haar advies: “Vooral blijven aanbieden. Minimaal tien keer.”

“Ik vond andijvie echt ontzettend vies”, zegt Van der Veek terugkijkend op haar eigen ervaring. “Ik was ook een kleine eter, dus ik had altijd gesteggel over hoeveel van dit bord moet ik nog opeten. En dan maakte mijn moeder zo’n verdeling van: ‘dit hoopje moet jij nog opeten en het andere hoopje niet’. En dan ging ik zo stiekem van het ene hoopje naar het andere hoopje schuiven als mijn moeder dat niet zag. Maar dat wist ze eigenlijk wel, heb ik later begrepen.”

Een half jaar na de geboorte van een baby beginnen de meeste ouders met het geven van ‘vast voedsel’ aan hun kind. Fruit en groente. Sommige kinderen pakken alles aan en proeven met plezier zowel de geprakte banaan, als de gepureerde venkel of wortel. Maar anderen zien er de lol niet van in en weigeren een hap te nemen. En ook in de groep kinderen die eerst moeiteloos alles wilde proberen, staan rond het tweede levensjaar de weigeraars op. “Nee, dat lust ik niet”. En de ouder die steeds wanhopiger vraagt: “Probeer dan een heel klein hapje?”

Zoet
Het lijkt misschien een scene uit een komische film, maar het kan uitlopen op een machtsstrijd die alleen verliezers kent. “Vanuit consultatiebureaus wordt er heel erg gehamerd op: begin met het geven van groentehapjes”, zegt Van der Veek. “Omdat groente leren eten echt moeilijker is dan fruit leren eten. Want fruit is iets zoets. En evolutionair gezien hebben wij een voorkeur voor zoet, zout en vet eten. Dat is handig want dat zijn de dingen waar we onze calorieën uithalen. Wat we nodig hebben voor onze directe overleving.”

Groente heeft dus van nature een achterstand als het gaat om de smaak van baby’s en peuters. “Het is goed dat ouders al vroeg dat advies meekrijgen. De keerzijde van dit soort adviezen vind ik altijd dat er flinke druk op ouders wordt gelegd. We worden verwacht om van alles te doen. En dan ook nog alles in die eerste duizend dagen. Waar terecht heel veel aandacht voor is. Wat ook heel erg goed is. Maar de keerzijde daarvan is dat je als ouder kan denken: ik doe het fout.”

Voedselneofobie
Er is geen specifieke periode waarin kinderen iets moeten leren eten omdat anders voorgoed de kans verkeken is. “Het is wel zo dat kinderen voor de leeftijd van anderhalf of twee jaar wat makkelijker nieuwe smaken leren dan later. Want dan komen ze in die peuterpubertijd. En dan ontwikkelen een heleboel kindjes iets wat we voedselneofobie noemen. Dat had ik met mijn oudste dochter ook. Echt een hele makkelijke, goede eter. Maar van de ene op de andere dag wilde ze geen spaghetti meer. Vond ze altijd heel lekker, toen begon ze er ineens mee te smijten.”

Peuters willen dan hun eigen autonomie laten gelden, maar kinderen worden ook kieskeuriger en met een goede reden volgens Van der Veek. “Omdat ze huiverig worden voor wat er op hun bord ligt. En dat is eigenlijk een hele slimme ontwikkelingsangst die veel kinderen doormaken. Ze kunnen lopen, ze zijn sterk genoeg, maar je wilt niet dat ze blaadjes van planten trekken en in hun mond stoppen. En precies op dat moment ontwikkelen ze huiverigheid voor groene dingen. Dat is dus geweldig van de natuur. Maar iets minder leuk voor de ouders die proberen iets groens zoals die gezonde andijvie, spinazie en zo erin te krijgen.”

Voorbeeld
Shelley van der Veek wil ouders die worstelen met (jonge) kinderen die niets lijken te willen eten of zelfs maar te proeven een helpende hand toesteken. “Samen leren eten. Het begint met het goede voorbeeld geven. En je kunt je hele leven nieuwe smaken leren eten.” Kijk voor tips en meer informatie op de website van Samen leren eten.

Kennismakers Gideon Roggeveen en Gerry van Bakel in gesprek met Shelley van der Veek over peuters groente leren eten.

Leiden Onderwijs Wetenschap Kennismakers