Nieuwjaarsreceptie gemeente druk bezocht

Ruim 350 mensen kwamen er gisteravond naar de nieuwjaarsrecepetie die de gemeente Leiden hield in de Pieterskerk. Ruim het dubbele van het aantal Leidenaars dat normaal afkwam op de recpeties die de gemeente de afgelopen jaren hield in de Burgerzaal van het stadhuis. In zijn eerste en laatste nieuwjaarstoespraak in Leiden blikte waarnemend burgemeester Lemstra terug op een bewogen jaar. Als klap op de vuurpijl nam de burgemeester plaats achter het orgel van de Pieterskerk en speelde het Leidse volkslied.

Nieuwjaarstoespraak 2003, burgemeester W. Lemstra, Pieterskerk, Leiden, 6 januari 2003

Dames en heren, beste mensen, eerst de allerbeste wensen. Deze hele simpele zin leek me wel een goed begin.

Dat leek me inderdaad wel wat, dames en heren, een nieuwjaarsrede geheel op rijm. Dan kon mijn opvolger, die er toch ècht komt, volgend jaar natuurlijk haast niet achterblijven en voor je het weet heb je een mooie traditie. Ik was ook al een heel eindje op streek. Het begon zo:

Lieve mensen, stadgenoten, luister goed naar mijn verhaal, want het is de eerste en meteen ook weer de laatste maal dat ik u als burgemeester toespreek met een Nieuwjaarsspeech! Immers, net zoals ik kwam, verdwijn ik ook weer in het niets. Maar wat blijvend is, is Leiden, een fantástisch mooie stad, die helaas de laatste tijd wat te verduren heeft gehad. Meest opvallend is natuurlijk het gedoe rond het bestuur: dat de Raad door de minister teruggefloten is, is zuur.

Want laten we wel zijn, mensen, 2002 was politiek een bewogen jaar, zowel nationaal als lokaal. In vogelvlucht: twee verkiezingen die de boel flink op zijn kop hebben gezet. De gemeenteraadsverkiezingen in maart waren de voorbode, al waren de verschuivingen in Leiden niet zo heftig. Toen een politieke moord. En bij de Kamerverkiezingen in mei een politieke aardverschuiving. Een enorm signaal van ontevredenheid. Er kwam “nieuwe” politiek, waarbij het nieuwe vooral leek te zitten in de ruzies en de ondoordachte uitspraken die later weer moesten worden teruggenomen. En dan in 2002 de val van twee kabinetten. Kok struikelde over Srebrenica, dat was het einde van paars, en Balkenende struikelde over de LPF. 2002 was verder het jaar van de bouwfraude, van de invoering van de euro (en is het leven daardoor nu wel of niet duurder geworden), van het huwelijk van de kroonprins en het overlijden van zijn vader, van de ontsporing van de NS en van een nieuw woord: bolletjesslikkers. De landelijke sores in een notendop.

Maar u weet, voor Leiden kwam daar nog het een en ander bij. Het begon niet verkeerd na de verkiezingen in maart. Een nieuwe lente en een nieuw geluid, en wel letterlijk: een nieuwe raad, een nieuw college, met voor het eerst een wethouder van buiten de raad, en nieuwe verhoudingen, het dualisme. Kansen voor de raad om zijn rol als volksvertegenwoordiger te versterken. De raad stelt de kaders, het college bestuurt, en de raad controleert. Maar al in mei begonnen de perikelen die tot op de dag van vandaag voortduren. Burgemeester Postma stapte op. Vervolgens ging een hele machinerie in werking, een energie-verslindend proces. De procedure voor de benoeming van zijn opvolger werd gestart. Profielschets, vertrouwenscommissie, enfin, u hebt er ongetwijfeld veel over gehoord en gelezen. For the time being werd een waarnemend burgemeester aangesteld. Ook dat gaf werk, en niet alleen voor mij. Het betekende in korte tijd kennismaken met zo veel mogelijk geledingen in het Leidse. U weet allen hoe het is verlopen. Na ampel overleg besloot de raad tot het houden van een burgemeestersreferendum, dat op 22 januari aanstaande had moeten plaatsvinden. Maar de raad achtte maar één kandidaat geschikt en blies het referendum weer af. Dat was trouwens al het derde dat jaar! Daar had ik óók een coupletje over:

In de ogen van de burgers ging bijvoorbeeld lelijk mis dat een drietal referenda later afgeblazen is. Eerst de Aalmarkt, toen de tramlijn – op bestaand of ander spoor – en het burgemeestersreferendum ging toen óók niet door!

De minister nam de aanbeveling niet over en stuurde de raad terug naar af. Vorige week is de raad begonnen met de nieuwe procedure en heeft men besloten tot het houden van een referendum op 11 maart, tegelijk met de statenverkiezingen. Ik zei het u al, deze hele kwestie heeft een groot stempel gedrukt op 2002. En daar kwam nog bij dat de “bestuurskrachtmonitor” uitkwam. Daarin stonden heel behartenswaardige conclusies. Dat is – ik kan niet anders zeggen – op een voortreffelijke manier opgepakt, in het college en in de raad, en ook in de ambtelijke organisatie. En later in en met de regiogemeenten. Over de regio gesproken, dames en heren, die heeft me tot het volgende couplet geïnspireerd:

Waren de bestuursproblemen hier in Leiden legio, er is ook nog wel succes te melden in de regio. Want waar samenwerking vroeger wel eens onbereikbaar leek gaat de Leidse regio nu samen met de Duin- en Bollenstreek.

Er valt over 2002 nog veel meer positiefs te zeggen, want ondanks de verbouwing ging de verkoop gewoon door. Denk aan het EWR-slachthuisterrein, waarvoor Leiden een forse subsidie krijgt, het Aalmarktplan dat een stap verder is, net als de Rijn-Gouwelijn, de sluitende begroting, de reorganisatie van de sociale dienst, de verbeterde relatie met de LWO, en het convenant met de 3 Octobervereeniging. Ik noem nog twee andere “highlights”. De kanjer waar we nu samenzijn, de Pieterskerk, heeft voor de restauratie een kanjersubsidie gekregen van 1,7 miljoen euro! En wist u dat Donald Duck in Leiden, in de Groenoordhallen, zijn 50e verjaardag heeft gevierd? Na deze terugblik, dames en heren, richten we de blik nu vooruit, naar 2003. Uw stadsbestuur gaat er weer met frisse moed tegenaan en verwacht van u hetzelfde. Met z’n allen kunnen we voor Leiden veel betekenen. Daarom wensen wij elkaar toe: een stralend, succesvol, spannend, actief, transparant, vrolijk, boeiend, gelukkig, creatief, welvarend, voorspoedig, sprankelend, bruisend, inspirerend, gezond, verrassend, communicatief en daarmee een fantástisch 2003!

Er zal opnieuw door geweld, oorlogsdreiging of ziekte, of door botte onverschilligheid van medemensen, sprake zijn van donkerheid. Maar soms …. lijkt er toch ook nog ergens licht te zijn! Je vindt dat licht in de lach van een kind, een hand op je schouder, in mooie muziek of in de stilte van een ontroerend moment. Daarom wensen wij elkaar voor 2003 vele goede momenten toe en hopen we dat die positieve dingen talrijk mogen zijn!

Leiden en de Leidenaren moeten m.i. ook eens ophouden met klagen en hun zegeningen tellen, want: – waar in Nederland vind je zo’n grote monumentale binnenstad met zulke knusse straten en steegjes? – waar vind je in het voorjaar en in de zomer zoveel gezelligheid op de terrassen in diezelfde binnenstad? – waar is de impact van de oudste universiteit van Nederland zo manifest aanwezig als in Leiden, met zo veel studenten uit binnen- en buitenland? – waar kun je de schoonheid en de historie van de stad, zowel vanaf de straat als vanaf het water, zo mooi aanschouwen als in Leiden? – waar vind je, verscholen tussen al dat schoons, zoveel hofjes als oases van rust? – waar anders dan in Leiden vind je zoveel fraaie musea en zo’n imposant gemeentearchief? – waar vind je zo’n gerespecteerd academisch ziekenhuis als het Leidse? – en waar zijn zo veel beroemde kunstenaars geboren, of hebben er gewerkt, als in Leiden? Lucas van Leyden, Jan van Goyen en zijn leerling Jan Steen, Rembrandt van Rijn, Gerrit Dou en Frans van Mieris, zij allen zeggen met de latere Floris Verster: “Ik kan onder een Hollandse hemel nog zoveel moois zien!” Dames en heren, zo kan ik nog een poos doorgaan, maar u begrijpt het al: adeldom verplicht. U, die afstamt van de Brabanders, de Vlamingen, de Walen en de Fransen, en daarom zulke spontane en oprechte mensen bent, u hebt een pracht van een erfenis te bewaren, te onderhouden en door te geven aan het nageslacht. Wees er trots op en draag het uit als ambassadeurs van uw stad!

Beste mensen, ik heb al veel van u gevergd, dus ik ga afronden. Nog één keer op rijm:

Stadgenoten, aan de slag nu, want er is nog veel te doen, met uw nieuwe burgemeester, man of vrouw, en rood of groen. Zet uw schouders er weer onder, uiteraard met open kaart, voor een goede stad als Leiden, want die is de moeite waard.

En als toegift heb ik, om mijn speech stijlvol te besluiten, nog een heus sonnet voor u. Over de burgemeesterskwestie, ja. Daar ben ik mee begonnen en daar sluit ik mee af:

In mei zei Franssen: Leiden is in last. Zou jij zolang de boel daar willen leiden. En de benoeming helpen voorbereiden Van een geschikte kandidaat die bij ze past? Wel, Leiden is bekend bij ingewijden. En ook bij deze tijdelijke gast: Een mooie stad, met power, dat staat vast, in weerwil van wat sommigen ook zeiden. De Raad was om die klus niet te benijden. Ze haalden werk’lijk alles uit de kast, Ik heb hen zeer gewetensvol zien strijden. Maar het moet over. ’t Was niet te vermijden. En ook al is de Raad nu aangetast: Uiteindelijk krijgt Leiden goede tijden.

Dank u wel.

Leiden