Leiden door de ogen van Jan Goedeljee

Op 15 oktober 1905 overleed de Leidse fotograaf Jan Goedeljee. In het kader van zijn honderdste sterfdag is in het Regionaal Archief Leiden een kleine expositie ingericht met reproducties van zijn foto’s.

Jan Goedeljee (1824-1905) woonde en werkte zijn hele leven in Leiden. Dat is waarschijnlijk de reden dat hij buiten de Leidse regio niet de bekendheid geniet die hij wel degelijk verdient. Zijn portretten en stadsgezichten doen compositorisch en technisch niet onder voor landelijk bekendere tijdgenoten als bijvoorbeeld de Amsterdammer Jacob Olie.

Goedeljee, die niet alleen als fotograaf werkzaam was, maar ook als boekbinder en begrafenisondernemer, was sterk geworteld in de stad Leiden. Hij was onder meer directeur van de Leidse Begrafenis Vereeniging, voorzitter van de vereniging “Nut en Genoegen” en twintig jaar lang penningmeester van de 3 October Vereeniging. Zijn werkkracht wordt in een In Memoriam in het Leids Jaarboekje van 1906 als volgt getypeerd: “Wat hij deed, moest hij zoo goed mogelijk doen; de gestrengheid, waarmee hij zichzelf eischen stelde, werd slechts geëvenaard door de haast kinderlijke vreugde, die hij smaakte, als hij zijn doel bereikt had.” Iets van die kinderlijke vreugde lijkt, bewust of onbewust, door te schemeren in het portret van professor J.M. van Bemmelen met zijn hond, dat op de tentoonstelling te zien is.

De beheerders van de fotocollectie van het archief, Jan van Rosmalen en Gerard Bakker, hebben een selectie gemaakt uit het omvangrijke oeuvre van Goedeljee. Deze selectie is uiteraard te klein om recht te doen aan de grote fotograaf. Geprobeerd is om verschillende facetten van zijn fotografisch werk te belichten. Zo zijn er sprekende voorbeelden te zien van stadsgezichten, winterse taferelen en portretten. Speciale aandacht is er voor de stadspoorten, de fysieke scheidingen tussen stad en platteland, waarvan de meesten kort na vastlegging op de gevoelige plaat zijn gesloopt.

De expositie is nog tot en met zaterdag 17 december te zien. Tijdens de Open Archievendag op zaterdag 29 oktober is het Regionaal Archief Leiden geopend van 11.00-16.30 uur.