Afgestudeerden mogen toch tekenen in Zweetkamertje

Nu het Academiegebouw wordt verbouwd, kunnen afgestudeerden na de buluitreiking hun handtekening niet in het Zweetkamertje zetten. Om hen niet teleur te stellen wordt het kamertje met ingang van 23 oktober op maandag van 13.00 tot 16.00 uur voor het tekenen opengesteld. ‘Je bent in Leiden pas echt afgestudeerd als je naam in het Zweetkamertje staat.’ Om filevorming te voorkomen, wordt afgestudeerden dringend gevraagd zich per e-mail aan te melden bij de Servicedesk van d’Oude UB, Rapenburg 70, of te bellen met 527 3000 om een afspraak te maken.

Op het afgesproken tijdstip kunnen ze zich melden bij de portiersloge van het Academiegebouw, Rapenburg 73, met de behaalde bul of diploma. Ook ter voorkoming van te grote drukte, mag een afgestudeerde maximaal twee familieleden, vrienden of kennissen meenemen. Het spreekt vanzelf dat afgestudeerden die door de verbouwing geen kans hebben gehad hun handtekening te zetten, dat alsnog kunnen doen.

Zo iemand is Edith Veenman-Van Leeuwen, die pas haar masterstudie afrondde. ‘O ja, ik ga zeker mijn handtekening nog zetten. Het is totaal onbelangrijk maar ik houd erg van die Leidse entourage. Juist het historische aspect is leuk. Ik vind het knap dat deze traditie al zo lang in stand wordt gehouden.’ Karsten Wentink, Mphil Archaeology, zegt het zo: ‘De muren van het Zweetkamertje dragen duizenden handtekeningen waardoor deze plaats als het ware de geschiedenis materialiseert, zij kan hier worden gezien en aangeraakt.

Maar bovenal kan men zich hier als pas afgestudeerde of gepromoveerde toevoegen aan deze geschiedenis. Daarom ben je in Leiden pas echt afgestudeerd als je naam in het Zweetkamertje staat.’  Door het Zweetkamertje toch toegankelijk te maken, wordt voorkomen dat een breuk ontstaat in deze fraaie, typisch Leidse traditie. Hoe is deze eigenlijk ontstaan? In vroeger tijden moesten de kandidaten in het kamertje wachten voor hun doctoraalexamen. Van dat wachten kregen de studenten het op hun zenuwen en daar weer het klamme zweet van. Vandaar het Zweetkamertje.  

Ooit was dit kamertje de vergaderkamer van de curatoren, later opslagplaats van turf voor de kachels en nog later een soort tweede Senaatskamer die ook werd gebruikt voor het afnemen van examens. In de achttiende eeuw werd het de wachtkamer waar het zijn naam aan te danken heeft. Graffiti Wie de eerste student is geweest die tijdens het wachten zijn naam op de muur schreef is niet bekend. Evenmin wanneer deze vroege vorm van graffiti voor het eerst werd aangebracht en kennelijk gedoogd. Maar wel dat hieruit een lange, springlevende traditie is ontstaan. Alleen wordt de naam nu pas ná het behalen van het examen op de muur gezet. Prominenten die dat hebben gedaan zijn de koninginnen (toen nog prinsessen) Juliana en Beatrix, en kroonprins Willem Alexander.

Ook een aantal eredoctoren heeft haar of zijn handtekening gezet, zoals koningin Wilhelmina, Winston Churchill en Nelson Mandela. Rond de deur van het Zweetkamertje bevinden zich fraaie tekeningen: de student voor en ná zijn examen. Laat alle hoop varen. De tekening van de examinandus in het Zweetkamertje is van ene Raemaekers, evenals de bekende regel hic sudavit sed non frustra: hier zweette men niet tevergeefs. De examinandus draagt een fantasiekostuum en de overjas is ook een creatieve uiting: die hield men tijdens het examen niet aan. In 1865 liet de Maastrichtse rechtenstudent jonkheer meester Victor Eugène Louis de Stuers (1843-1916), rechtenstudent uit Maastricht, zich een nacht insluiten in het Academiegebouw.

Hij heeft toen in het trappenhuis en in en bij het Zweetkamertje beeldende houtskooltekeningen aangebracht. Aan weerszijden van de deur van het Zweetkamertje tekende hij een student voor en na zijn (geslaagde) examen, met boven de deur de niet bepaald bemoedigende tekst: Lasciate ogni Speranza; voi che entrate. Het is een citaat van Dante, die ermee naar de hel verwijst: Laat gij, die hier binnentreedt, alle hoop varen. Alle tekeningen van De Stuer zijn bewaard gebleven en nog steeds te zien. Hoe fraai ze ook zijn, Victor de Stuers zou vooral de geschiedenis in gaan als de grondlegger van de Monumentenzorg in Nederland.

In de Camera Obscura van Hildebrand staat een leuk verhaal over het Zweetkamertje.

Leiden