Bijzondere verzameling van 'Helder Licht'

Museum Volkenkunde laat deze zomer een kleine, maar bijzondere tentoonstelling zien over Indianen in Noord-Amerika. De tentoonstelling maakt deel uit van de reeks: ‘Collecties in de Spotlights’. Daarin worden bijzondere verzamelingen onder de aandacht gebracht. De directe aanleiding is het afrondend onderzoek naar Herman Frederik ten Kate, een markante verzamelaar. De Seneca Indianen namen Ten Kate op in hun stam als lid van de ‘Clan van de Wolf’ onder de naam ‘Odagot’ wat ‘Helder Licht’ betekent. Hij stond kritisch tegenover het koloniale beleid van die tijd en was een vroege voorvechter van de rechten van inheemse volken. Naast zijn wetenschappelijke interesse voor de Noord-Amerikaanse Indianen voelde Ten Kate zich vooral persoonlijk bij hen betrokken

Hij verzamelde ongeveer 450 voorwerpen zoals objecten voor dagelijks gebruik, maar ook sier- en kunstvoorwerpen. Van de verschillende Indianenstammen zijn uiteenlopende, karakteristieke voorwerpen geëxposeerd, zoals keramiek van de Zuni, gevlochten manden van de Hopis, Yumans, en Apaches en sieraden en geweven wollen dekens van de Navajos.

Achtergrond

Ten Kate groeide op in Den Haag tussen kunstenaars, schrijvers en intellectuelen. Jeugdboeken en verhalen maakten hem nieuwsgierig naar verre landen en vreemde volken, met name naar de Noord-Amerikaanse Indianen. Hij bekwaamde zich in etnografie en medische wetenschappen, vakken die hem als ‘wetenschappelijk reiziger’ van pas zouden komen. Zo werd hij arts en antropoloog. Tussen 1882-1888 deed hij als eerste etnografisch en archeologisch onderzoek onder de indianen van het Zuidwesten van Amerika.

Aankopen voor Museum Volkenkunde

Ten Kate maakte twee onderzoeksreizen door Noord-Amerika. De kosten daarvan werden vooral door zijn vader gedragen en voor een klein deel door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap. De Hollandse Maatschappij der Wetenschappen en het Ministerie van Binnenlandse Zaken verleenden subsidies, waarmee Ten Kate voorwerpen voor het Volkenkundig Museum in Leiden aankocht. Hij was een van de eerste wetenschappelijk geschoolde verzamelaars in Indiaans Noord-Amerika en documenteerde zijn verzamelactiviteiten. Daarom wordt de Leidse Ten Kate collectie in Europa als een van de belangrijkste uit Indiaans Noord-Amerika beschouwd.

De tentoonstelling loopt tot 25 november. Meer info: www.volkenkunde.nl

Rijksmuseum van Volkenkunde, Steenstraat 1, Leiden.

Leiden