Museum Boerhaave op jacht naar absolute nulpunt

‘Jacht op het absolute nulpunt’ in Museum Boerhaave vertelt over een opmerkelijk stel pioniers, verwikkeld in een wedloop naar het uiterste: het absolute nulpunt. Een plek zó koud dat de natuurwetten zoals wij die ervaren niet langer opgaan. Een plek ook waarvan iedereen weet dat deze nooit daadwerkelijk zal worden bereikt. Het is de eerste tentoonstelling over het onderzoek naar kunstmatige koude. Op 10 juli 1908 bereikte de Leidse natuurkundige Kamerlingh Onnes, toen hij als eerste helium vloeibaar kreeg, een ongekend lage temperatuur van ongeveer één graad boven het absolute nulpunt (-273° Celsius). Ter gelegenheid van het 100-jarige jubileum van deze mijlpaal organiseert Museum Boerhaave een tentoonstelling over de jacht naar het absolute nulpunt, een race waarbij tot op de dag van vandaag natuurkundigen van over de hele wereld betrokken zijn.

Het benaderen van het absolute nulpunt opende ongekende vergezichten. Opeens lag de weg open naar intrigerende verschijnselen die met extreem lage-temperaturenonderzoek gepaard gaan: elektriciteit stroomt zonder weerstand, vloeistoffen tarten de zwaartekracht, atomen gaan zich op een heel nieuwe wijze gedragen. Originele telegrammen, laboratoriuminterieurs, werkende pompen en oude foto’s brengen de helden tot leven en geven een treffend beeld van de wedijver tussen deze gedreven wetenschappers: beurtelings meeslepend, verdrietig of lachwekkend, maar altijd verrassend.

Niet eerder in Nederland getoond zijn de originele ’thermosflessen’ waarmee James Dewar erin slaagde waterstof vloeibaar te maken. Natuurlijk ontbreekt ook de originele kookfles niet waarin Kamerlingh Onnes vloeibaar helium fabriceerde. De tentoonstelling bevat verder authentiek filmmateriaal, humoristische animaties en hands-on spellen, die natuurkundige principes zichtbaar maken.

Naar aanleiding van het jubileum worden verschillende activiteiten georganiseerd. Zo toont het Stedelijk Museum De Lakenhal Kamerlingh Onnes. Een familie in Koude en Kunst. Om de samenwerking tussen beide musea te versterken en omdat de musea slechts één minuut lopen van elkaar afliggen, is van 11 juli t/m 14 september de toegang in beide musea gratis.

Filmpje: www.museumboerhaave.nl/absolutenulpunt/