Honderdjarig jubileum ontdekking supergeleiding

Het is dit jaar 100 jaar geleden dat Heike Kamerlingh Onnes supergeleiding ontdekte. De Leidse natuurkundige ontdekte op dat zelfde moment ook het verschijnsel superfluïditeit, zonder dat te beseffen. Museum Boerhaave en de universiteit kwamen hier achter tijdens een onlangs uitgevoerd onderzoek van verloren gewaande aantekeningen van Kamerlingh Onnes. Doordat die aantekeningen verkeerd gedateerd waren en het handschrift van de natuurkundige moeilijk leesbaar is, bleef de 100 jaar geleden gedane ontdekking lang onopgemerkt. Volgens laboratoriumboekje 56 nam Kamerlingh Onnes op 8 april 1911 voor het eerst supergeleiding waar in bevroren kwik. Daarbij valt de elektrische weerstand plotseling weg. Daarnaast trad er bij de laagste temperaturen ook superfluïditeit op in het vloeibare helium, dat als koelmiddel diende. Kamerlingh Onnes zag dat er iets geks was, maar verdiepte er zich verder niet in. Bij superfluïditeit valt de stroperigheid van een vloeistof weg en wordt de stof plotseling een perfecte warmtegeleider. Dit verschijnsel werd pas in 1937 echt `ontdekt’ door onderzoeksgroepen in Moskou en Cambridge.

Om het honderdjarig jubileum van de ontdekking van supergeleiding te vieren, opent Museum Boerhaave op dinsdag 1 maart een kleine presentatie met als titel Kwik nagenoeg nul, daarbij verwijzend naar een citaat uit het aantekenboekje. Dirk van Delft verzorgt een voordracht over het ware verhaal van de ontdekking en cultuurhistorica Esther van Gelder, die de tentoonstelling samen met Ad Maas samenstelde, geeft een toelichting op de presentatie. De opening wordt verricht door Maarten Keulemans, hoofdredacteur van het populair-wetenschappelijke maandblad NWT Magazine. Deze bijeenkomst is gratis toegankelijk voor alle belangstellenden en begint om 16.30 uur. Reserveren is niet nodig.

Op www.museumboerhaave.nl staat meer informatie.