Vroege Middeleeuwen; alles behalve somber

Leiden, 23 april 2014 om 21:49 uur door de redactie

In vrijwel geen enkel schoolboek wordt de periode van 400 tot 700 na Christus genoemd. Of het wordt in enkele regels beschreven als een tijd van vergane glorie en weinig innovatie. Maar niets blijkt minder waar. Het Rijksmuseum van Oudheden werpt deze zomer het licht op deze eeuwen in de tentoonstelling ‘Gouden Middeleeuwen. Nederland in de Merovingische wereld’.

“Het waren geen sombere, maar juist gouden tijden. Zeker archeologisch gezien blijkt het één van de rijkste perioden van de Nederlanden”, legt Annemarieke Willemsen, conservator collectie Nederland Middeleeuwen van het Rijksmuseum van Oudheden uit.

Voor het eerst sinds 1960 is er een overzichtstentoonstelling over de Vroege Middeleeuwen. Veel van de getoonde werken hebben nooit eerder het depot verlaten of zijn speciaal voor deze tentoonstelling gerestaureerd. Bovendien heeft het museum verschillende objecten in bruikleen, om een zo compleet mogelijk beeld te scheppen.

De tentoonstelling is opgedeeld in drie zalen: thuis, in de wereld en Merovingisch glas. Een geabstraheerd houten huis – dat grotendeels ook als stal dient – in de basis voor de eerste zaal. Hier in en omheen zijn verschillende vitrines en objecten geplaatst, die een impressie geven van het leven in de Vroege Middeleeuwen. Vele gouden halssieraden en munten, maar ook gebruiksvoorwerpen zijn hier uitgestald.

Maar niet alleen het leven wordt hier getoond, ook de dood. Het skelet van een hond, een paard en een kind is te zien zoals het is opgegraven. Uit het skeletonderzoek is gebleken dat de mensen uit de Merovingische periode gezonder waren en langer werden dan de mensen in de perioden daarvoor en erna. Een teken van een gezond en relatief rustig leven.

De tweede zaal opent met het handvat van het zwaard van Childeric, de eerste Merovingische koning. Het handvat dateert uit 481 na Chr. en bestaat uit gouden, met granaat ingelegde, delen. In deze zaal wordt ook de grote eenvormigheid en het netwerk benadrukt. In verschillende plaatsen zijn objecten gevonden die vele overeenkomsten vertonen. Hieraan is te zien dat er een levendige ruilhandel was en dat de dorpen – ook die ver uiteen lagen – contact met elkaar onderhielden.

Afgesloten wordt met het Merovingisch glaswerk. Dit wordt met extra nadruk behandeld, aangezien weinig mensen van het bestaan afweten. Het gevonden glaswerk is met name afkomstig uit graven, om in het hiernamaals te kunnen gebruiken. Opvallend is de overheersende groene kleur. “Het zijn vijftig tinten groen”, grapt Willemsen.

Aanstaande vrijdag opent het museum zijn deuren voor jong en oud. Tot en met 26 oktober 2014 is ‘Gouden Middeleeuwen. Nederland in de Merovingische wereld’ voor publiek geopend. Speciaal voor de tentoonstelling schreef Willemsen het gelijknamige boek, dat te koop is in de museumwinkel.

Behalve de tentoonstelling worden er lezingen gehouden, zijn er speurtochten voor kinderen en worden er activiteiten georganiseerd in de schoolvakanties. Zo is er op 22 juni een muntenmiddag en op 4 oktober zullen er roofvogels door de tempelzaal vliegen.

Eén ding is zeker: in de ‘Gouden Middeleeuwen’ hoef je je nooit te vervelen.