Deel dit bericht!  

Oekraïne: land in de knel

Als er iets is wat president Poroshenko uitstraalde in Leiden tijdens de – vierde – Europalezing dan is het misschien wel dat zijn land zich alleen voelt staan in zijn weerstand tegen Rusland, als een land in de knel tussen Europese waarden en Russisch imperialisme. “We zijn integraal onderdeel van Europa. We vechten voor Europese waarden. (…) Ja. We vechten alleen. Tegen het grootste land van het continent”. Oekraïne als verdedigingslinie van westerse waarden. Maar ook als economisch zeer interessante markt. Poroshenko trok alle registers open om medestanders te vinden.

Geen Peil
In het Groot Auditorium van de Universiteit Leiden zat ook Thierry Baudet – één van de initiatiefnemers van Geen Peil – te luisteren (en beleefd te applaudisseren na afloop). Aan hem en de zijnen maakte Poroshenko een bitter en vooral onverholen verwijt: “Veel Europeanen zijn moe en gedesillusioneerd: ‘Laat de Russen maar hebben wat ze willen’. Ze zijn lafaards.”. Voor degene die nu denkt ‘ik wil niet worden betrokken in een oorlog’; in het vragenkwartiertje maakte Poroshenko óók duidelijk dat militair ingrijpen geen oplossing is. De oplossing zal moeten komen uit een “verenigd en solidair Europa” (en dus een vrij Oekraïne). “Op de lange termijn geloof ik in Europa. Maar we moeten verenigd zijn”. Pikant is dat hij denkt “dat er zelfs in Moskou (personen) zijn die denken dat vrede mogelijk is”.

Russische agressor
Poroshenko schetste, niet nieuw, het beeld van een Rusland als agressor. Een agressor die zijn ‘circle of influence’ wil vergroten en daarmee veel meer op het spel zet dan “alleen maar grondgebied”. “It’s about reform in Ukraïn. It’s about fighting corruption. It’s a farewell to communes, to the Sovjet Union”. De VS zal toch ook niet willen terugkeren naar de tijden van slaven? “Dit is geen burgeroorlog. (…) Het zijn de Russen en de Russische vlag die op ons grondgebied vechten”. “De Krim is bezet. Twee grote steden zijn bezet. Maar het grootste deel van Oekraïne is vrij!”. Met “Rusland zal móeten leren dat landen vrij kunnen zijn” verwees hij naar de twintigjarige overheersing van satellietstaten door Rusland, en dat bijvoorbeeld “het volk van Donbass zélf moet kunnen kiezen in plaats van een regering aangewezen krijgen”.

Demagogie en verleiding
Waar hij enerzijds de situatie neerzette als een botsing tussen “different universes” (wereldbeelden), neigde hij heel af en toe naar demagogie en verleiding. Geheel terloops kwam bijvoorbeeld de beladen term Anschluss voorbij. Heel slim werd handelsnatie Nederland ook gewezen op de economische kansen die samenwerking met zijn land op kan leveren. En zo dom zijn Nederlanders niet: “Dutch don’t fight windmills. They built them”. Zelfs in de huidige veiligheidsdiscussie kan Oekraïne een rol spelen als het gaat over vluchtelingenstromen beheersen.

Veel kijkers
De aandacht voor de woorden van Poroshenko was groot: niet alleen een geheel ‘uitverkocht’ Groot Auditorium, maar ook veel media-aandacht; zeker ook uit Oekraïne zelf. Oekraïense media die overigens niet veel nieuws hoorden: “Onze president probeert de situatie aan Europa duidelijk te maken”. Na afloop probeerden die media de rector van de Katholieke Universiteit van Oekraïne met Baudet in gesprek te laten gaan. Maar het solidariteits-argument leek op dorre grond te vallen. In een publiek bekeken debat lijkt de combinatie Roos-Baudet zich minder gemakkelijk te voelen. De door de universiteit ingeschakelde NFGD streamde de toespraak via het Internet naar zo’n 5.000 (inter)nationale mee-kijkers.

veiligheidsmaatregelen
Alhoewel omgeven door veel politie en veiligheidsmensen en -maatregelen waren er geen extra veiligheidsmaatregelen getroffen, anders dan die bij een bezoek van dit kaliber – een staatshoofd – past: detectiepoortjes, strikte instructies – die de Oekraïense pers overigens gladjes negeerde. Hoofd Beveiliging van de universiteit, de heer Morsman, kan tevreden terug kijken. “De politie heeft de eindverantwoordelijkheid”, maar toch.

Om kwart over één stond er alweer een kolonne auto’s en politie-escorte klaar om de president naar een volgende afspraak te begeleiden.