Achteraf is het nog een voordeel dat men in de jaren zeventig voordelen zag in het gebruik van asbest. Daardoor is het gebruikt in het Rijksmuseum voor Oudheden (RMO) in Leiden dat tot 2018 de tijd had het te laten verwijderen. Onafwendbaar kwam dat moment naderbij, maar uitstel zou geen afstel opleveren. Dus ging RMO voor een paar maanden dicht. Maar waarom de gelegenheid niet te baat genomen en meteen meer aanpassingen gerealiseerd als je toch al dicht bent? De komende maanden gaat het RMO in fasen weer open en kunnen bezoekers zien wat er is gebeurd.
Niet spectaculair veranderd
Wie een spectaculaire bouwkundige ‘make over’ verwacht, kan beter thuis blijven. Op het eerste gezicht is het museum nog steeds de oude bekende. Maar toch vóelt het anders. In de Tempelzaal is het leger. Het valt pas op als een medewerker je er op wijst. Rustiger, immenser – de tempel meer recht doend, zo lijkt – en toch is alles er nog: winkeltje, entree, café. Omdat je weet dat er aanpassingen zijn gedaan, vertrouw je je eigen ogen niet. Die ramen op de eerste verdieping met uitzicht over de Tempelzaal: waren die er al? Het is een van de laatste plekken waar nog wordt gewerkt. Schilders en glazenwassers vormen haast abstracte silhouetten, werkend aan de nieuwe ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen. En het inpandige pannendak; het lijkt wel alsof het meer tot z’n recht komt. Dat blijkt schoongemaakt. Veel van het werk laat zich niet zien. De verwijderde asbest noch de nieuwe luchtbeheersingsinstallatie maken een bezoek voor niet-technici niet waard.
Herschikking collecties
Toch is véél veranderd, zij het niet zozeer in de fysieke omgeving. Gebruik makend van de kans heeft het museum collecties onder de loep genomen en geherschikt. Dat lijkt op het eerste gevoel goed uit te pakken. De permanente opstelling De Griekse Wereld is daarvan een goed voorbeeld. Niet de historische periode of vindplaats van objecten is uitgangspunt, maar de verhalen die bij voorbeeld op vazen worden verteld. En dus Vertellen Vazen het verhaal van de Trojaanse oorlog. Midden in de zaal wordt op de vloer een dynamische projectie getoond, een kaart van het Middellands Zeegebied. Een wegwijzer die handelsroutes aanwijst, die uitlegt en waar je werkelijk naar blijft kijken. Verhalen, context en verbanden zijn nadrukkelijker aanwezig door de nieuwe indelingen.
De verhalen van de curatoren
Tijdens perspresentaties lopen er altijd curatoren mee. Hun uitleg voegt vaak veel toe. Voor €2 huurt de bezoeker nu een ‘virtuele curator’: een audiotour-apparaatje, gelukkig zonder koptelefoon. En er is een versie voor kinderen en eentje voor volwassenen, in eigen tempo te beluisteren. Net dat beetje extra als je ronddwaalt. Askisten waarin vroeger nog het as van de overledene is gevonden. Stil staan bij het mopsneusje van Socrates, of de meer aristocratische van Euripides. De grafstenen van rijken, maar ook enkele van slaven, christenen en gladiatoren. Een albasten vaas, die geen echte vaas is, die in bruikleen is van de Oranjes. Marmeren beelden met sporen van kleuren – goed zoeken! – die in hun maaktijd dus veel kleurrijker waren dan wij nu zien. Voor de liefhebber – en de enige replica – een bronzen lever als hulpje voor de ‘lever lezer’, die kon aangeven welke god vertoornd was en je met een kwaal trof.
Vakmanschap
Hoe belangrijk achtergrondkennis is, realiseer je je misschien nog het meest bij de tentoonstelling Pracht en Precisie, over de camee. Dat zijn stenen waarin een tafereel is uitgesneden, vaak heel klein tot zéér klein (de grootte van een luciferkop). Maar ook een enkele exorbitant rijk versierde. Het is niet het gepriegel aan de miniaturen die bewondering afdwingt, maar ook de wetenschap dat één klein tikje verkeerd zo’n steen kan vernielen. Of de wetenschap dat de kleuren in de grotere stenen alleen mogelijk zijn door die stenen met de juiste kleurlagen uit de natuur te halen. Meer dan indrukwekkend vakmanschap. Waarover overigens zowaar ook enkel moderne kunstenaars beschikken.
Euro Meltdown
Het RMO heeft meestal ook wel iets bijzonders in petto. Deze keer is het Euro Meltdown, een foto-project van Stephen Sack, die ook vergrotingen maakte van enkele camee’s. In Euro Meltdown fotografeerde hij euromunten die achterbleven als vuil, als moderne archeologische artefacten. Door zijn fotografie en gehanteerde afdruktechnieken krijgen die een heel eigen, haast onwerkelijk gezicht.
Het RMO is weer open vanaf 15 december. Voor een veel completer overzicht van de tentoonstellingen is er de website van het RMO.
Sleutelstad Media
Middelstegracht 87A
2312 TT Leiden
E-mail
redactie@sleutelstad.nl
Telefoon Redactie
071 - 5235907
