Studenten zouden meedogenlozer moeten zijn

Aan de twee dames van Struijk&Kemper heeft het niet gelegen. Als een wervelwind raasden ze rond; trekkend, duwend en sleurend aan deelnemers en bezoekers van het symposium Sociaal Ondernemen. Aan de studenten van de Hogeschool Leiden lag het ook niet. Zij presenteerden de eindresultaten van hun projecten; de een beter dan de andere, de een vernieuwender dan de andere. Het was een goede beursvloer, en eentje die ook vragen opriep.

Gevarieerde projecten
Achttien projecten presenteerden zich; projecten van studenten Social Work en van Toegepaste Psychologie. Dat zijn jonge mensen die op het punt staan als professional te gaan werken. Niet verwonderlijk dus dat de projecten praktijkgericht zijn. Een brede praktijk, zo bleek: van opleidings- en trainingsvoorstellen tot aan manieren om wijkbewoners meer te binden, van 65+ tot achtstegroepers, van nieuwkomers in Nederland tot gevestigden.

Bezinnend
De ideeën zijn niet wereldschokkend. Maar dat hoeft ook niet. Veel interessanter is dat er is nagedacht over werkwijzes en verhoudingen. Ouderenparticipatie? Organiseer wandelingen. Onvindbare mensen? Ga de huizen langs. Overlast van jongeren? Verleid ze tot een bootcamp. ‘Mislukte’ jongeren? Stimuleer op de basisschool al een keuze vanuit éigen mogelijkheden.

Verborgen kritisch
Studenten op deze manier hun werk en visies horen presenteren, levert ook rode draden op. Organisaties als Libertas en Kwadraad zouden zich die impliciete kritiek, die vaststellingen moeten aantrekken. Libertas, bijvoorbeeld, zal véél meer naar buiten moeten, zo lijkt het; laagdrempelig, in eenvoudige bewoordingen en op het niveau van het dagelijks leven. “Een tijdrovende kwestie; het op die manier vinden van mensen” is geen antwoord. Het is de bevestiging dat doelmatigheid regeert in een tijd waarin sociale samenhang wordt gezocht. Dat kost tijd en inspanning, zo bleek.

Nieuw is lastig
Wat ook opviel, is dat het lastig is uit de oude kaders en concepten te treden. Ook deze eerste generatie ‘participatiewerkers’ zoekt nog oplossingen in termen van externe ingrepen, terwijl ze heel bedekt toch ook allerlei aannames van die participatiesamenleving ter discussie stellen. Wíllen en kúnnen ‘we’ dat wel: ons belangeloos, maar wel genoodzaakt, inzetten?

Stellig
Dat zal nog wel komen gaandeweg hun loopbaan. Net iets zelfverzekerder in je schoenen staan en met stelligheid de gevestigde aanpakken beproeven en uitdagen. Dat vereist een zekere meedogenloosheid, een oprechte eerlijkheid.

Op ontwerpniveau
Het vereist lef om je kwetsbaar op te stellen. Wat dat betreft, verdient Kwadraad alle lof. Hun app bleek goed bekeken en becommentarieerd, waarbij een aantal fundamentele ontwerp’fouten’ aan het licht kwam. Fouten die niet technisch waren, maar vooral hadden te maken met kennis van (bedoelde) gebruikers. Samengevat: teveel verschillende doelgroepen in één, en te instrumenteel waardoor (ongewenst) gedrag niet per sé verandert.

Helder is moeilijk
Die kritische noten waren er meer te beluisteren. Daarvan kon je zeggen dat ze niet nieuw waren, maar ondertussen worden ze níet toegepast. Complexe (beleidstaal)begrippen: hoe verduidelijk je die in een andere taal en cultuur? De oefening die daarbij hoort, zou ook voor beleidschrijvers verhelderend zijn.

Maar niet alles is moeilijk
Mensen en hun omgeving; dat is waarom het gaat. Dan is een buurtwandeling een optie, maar ook een Eetbare Buurtkaart – met lokaties van buurttuinen – en andere groendoenprojecten. Geen complexe theorie, maar vooral op basis van concrete praktijkinformatie uit de buurt aanpakken. De dames Struijk&Kemper noemen dat de B-factor, bleek. Bindende factor.

Nieuws Onderwijs Reportage