Burgemeester Lenferink: 2017 wordt een oogstjaar

“Leiden is booming. Het gaat heel goed met de stad”. Burgemeester Lenferink was gisteravond bijna euforisch in zijn toespraak tijdens de nieuwjaarsreceptie van de gemeente in de Pieterskerk. “Het komende jaar wordt zelfs een oogstjaar,” zo voorspelde de burgemeester.

Reanne van Kleef sprak met burgemeester Lenferink over de zaken die hij in zijn speech de revue liet passeren.

Hij somde op: “De ondergrondse parkeergarage aan de Lammermarkt wordt opgeleverd. Het plein erboven ook. Net als de ongelijkvloerse kruising bij de Plesmanlaan, de Aalmarkt met de nieuwe Catharinasteeg, de opening van Hudson Bay in het oude V&D-gebouw, de Jan van Houtbrug, het eerste deel van de centrumroute en de tunnel onder het spoor bij de Kanaalweg. Ook de Haarlemmerstraat wordt dit jaar opnieuw ingericht. De lijst is schier oneindig.

Dat Leiden aantrekkelijk is blijkt ook wel uit het feit dat de bevolking blijft groeien. Leiden telt nu 123.928 inwoners en is dus hard op weg naar de 125.000.

De nieuwjaarsspeech van de burgemeester.

Ondanks alle hoogtepunten die Leiden dit jaar te wachten staan, is Lenferink zich er van bewust dat er ook angsten zijn in de stad. “Een deel van de samenleving maakt zich ongerust. Is bang is voor de toekomst en boos over allerlei zaken. Dat is ook een belangrijke groep en het is een van de opgaven voor komend jaar om hen erbij te betrekken.”

Een andere groep burgers waar dit jaar veel aandacht aan wordt gegeven zijn de statushouders die al in Leiden wonen of komen wonen. “Leiden is net als andere gemeenten verplicht om een aantal statushouders te huisvesten. Dat is voor ons een zware klus want we hebben niet zo veel huizen vrij. Daarnaast is het van groot belang dat deze mensen een plek krijgen in de samenleving. Mensen die geen Nederlands spreken, die geen werk hebben, die geen contacten hebben in de samenleving. Het is gevaarlijk als je hen aan hun lot overlaat. Dat hebben we de afgelopen jaren te vaak gedaan, maar we hebben nu echt een heel goed programma.”

In dat programma worden de mensen verplicht 24 maanden lang mee te doen met onder andere taalles, het toewerken naar een baan, bewegen en praten over normen en waarden. Ook krijgt iedereen een mentor toegewezen. Op die manier krijgen ze de mogelijkheid om kennis te maken met de samenleving onder begeleiding van een Nederlander die daarbij helpt.

 

Tekst nieuwjaarstoespraak burgemeester Lenferink

Dames en Heren,

Hartelijk welkom hier in onze Pieterskerk, de stijlkamer van onze stad. Hier vinden de academische plechtighe­den plaats, hier worden tentamens gehouden, feesten gevierd, congressen en diners georganiseerd. En onze nieuwjaarsreceptie dus. Voor degenen die er al even waren en het concert van Collegium Musicum hebben meegemaakt: wat mooi was het he? Zullen we nog een keer heel hard voor ze klappen? Voor degenen die pas net zijn binnengekomen: u hebt wat gemist. Volgend jaar wellicht iets vroeger komen… het is echt prachtig. Want ook als u geen uitnodiging hebt ontvan­gen kunt u zich aanmelden voor het concert voor zover de voorraad kaarten strekt natuurlijk.

Het is inmiddels een traditie geworden om het nieuwe jaar op deze wijze in te luiden. Het is ook altijd gezellig druk, dus ik neem aan dat u het een mooie happening vindt. Leuk om te weten dat er in 1975 een rapport verscheen over “De verhouding tussen overheid en burgerij”. Een van de aanbevelingen handelde over de wenselijke uitbouw van de traditionele nieuwjaarsre­ceptie tot een grote stedelij­ke manifestatie. Als ik u allen zo zie, lijkt mij die aanbeveling inmiddels genoegzaam te zijn uitgevoerd.

Zo aan het begin van het nieuwe jaar heb je de neiging om nog even terug te kijken naar het afgelopen jaar en je af te vragen, hoe gaat het nu eigenlijk in onze samen­leving? Nou, eigenlijk best wel goed. We zijn officieel uit de crisis die toch een flink aantal jaren heeft geduurd, het gaat goed met de overheidsfinanciën, de werkgele­genheid neemt toe, de inkomens stijgen weer, we heb­ben in eigen land nog weinig aan den lijve ondervonden van alle internatio­nale dreigingen en al helemaal geen verschrikkelijke aansla­gen te verduren gehad, zoals in sommige andere landen in Europa en het nabije oosten. Alle reden dus om tevreden te zijn, maar we zien juist een grote mate van ontevredenheid, van angst voor en zorg over de toekomst, van afkeer van het establishment.

Daarin is Nederland zeker niet uniek, ook in andere westerse landen kunnen we dergelijke verschijnselen waarnemen. We zien het bij de agressieve reacties op de social media, bij de groeiende steun die populistische en nationalistische partijen krijgen, we zien het bij referenda als ons eigen Oekraï­ne-referendum, bij het Brexit-referendum in Groot Brit­tan­nië, het referendum over de politieke hervor­min­gen in Italië en bij de verkiezing van Trump tot president van de Verenigde Staten. En al is het gevaarlijk om al te gemakkelijk alles over één kam te scheren, de situatie is in alle landen immers weer net even an­ders, er lijken wel trends waarneembaar. Wellicht vraagt u zich ook af, wat is er nu aan de hand? Wat gebeurt er in een maatschappij waar populistische ideeën de boventoon voeren? Gebeurt er dan wat we nu al zien in sommige landen in voormalig Oost-Europa? Willen we dat? Is er echt zo weinig historisch besef? Makkelijke oplossingen voor ingewikkelde problemen bestaan nu eenmaal niet.

Het is belangrijk dat we ons goed verdiepen in waarom mensen boos en ontevreden zijn, dat we naar hen luisteren. Zijn het individuele verhalen of is er sprake van algemene lijnen? Gaat het vooral over de gevolgen van de immigratie, en de daarmee samenhangende angsten. Komt het doordat mensen het gevoel hebben dat er niet eerlijk is bezuinigd of dat niet iedereen in gelijke mate profiteert van het herstel? Wat doen de zittende politici eigenlijk verkeerd? Veel vragen, maar ik heb nog niet veel antwoor­den. Ik wil er wel naar op zoek en ik hoop u met mij. Initiatieven als de Leidse burgertop 750, waarbij even zovele willekeurige Leidenaren, als het goed is vanuit alle lagen van de be­vol­king actief worden uitgedaagd mee te praten over de toekomst van de stad, helpen daarbij. Over een paar dagen is het zover. Ik hoop dat er veel mensen meedoen.

Maar dames en heren, genoeg gesomberd. Over Leiden ben ik optimistisch. Dat ligt ook wel in mijn aard, maar echt, met Leiden gaat het goed, heel goed zelfs en het komend jaar lijkt zelfs een oogst­jaar te worden. Zal ik eens een paar voorbeelden noemen??

Misschien met een knipoog naar het verhaal van hier­voor maar even beginnen met het Oekraïne-referen­dum. Kent u het kaartje over de uitslag? Vrijwel geheel Nederland was blauw. In bijna alle gemeenten was een meerderheid tegen. In het westen van ons land was slechts een rode stip waarneembaar rond de Oude Rijn, net niet aan de kust…. Jawel, Leiden en Oegstgeest. Daar was de opkomst hoger dan gemiddeld en was een meerderheid voor. [Leiden als het Gallische dorpje dat dapper weerstand biedt…]

In Leiden gaat het economisch ook goed. Al tijdens de crisis begon een stijgende lijn qua werkgelegenheid, ook al verloren ook hier mensen hun baan. Het is natuurlijk zaak ervoor te zorgen dat iedereen van de nieuwe welvaartsgroei kan profiteren, ook ouderen en mensen in de bijstand. Ik ben ervan overtuigd dat wethouder Marleen Damen daar volop op gaat inzetten.

Leiden wordt steeds populairder als woonstad. Het inwoneraantal blijft dan ook groeien. Op 1 januari jl had Leiden 123.928 inwoners. Dit jaar zullen we wel duurzaam door de grens van 124.000 gaan. Ook met het aantal toeristen, het aantal hotelovernachtingen, het aantal congressen gaat het goed. Onze nieuwe T-Rex Trix trok al grote aantallen bezoekers.

2017 is het jaar waarin tal van fysieke projecten worden opgeleverd: de ongelijkvloerse kruising bij de Plesman­laan, waar we stiekem al gebruik van maken, de onder­grondse garage bij de Lammermarkt, de prachtige inrich­ting van het plein daarboven, onderdeel van het Sin­gelpark, de Aalmarkt, inclusief de opening van Hudson Bay, de Jan van Houtbrug en het eerste deel van de centrumroute daarbij, de tunnel onder het spoor over de kanaalweg en de herinrichting van de Haarlem­mer­straat.

Maar in 2017 bouwen we ook verder aan vele andere projecten. Vandaag is het een belangrijke dag voor de Lakenhal, want de aannemer die is geselecteerd voor de renovatie en uitbreiding is begonnen. Als het goed is, zulllen we komend jaar ook de start van de realisatie van de Rijnlandroute meemaken, evenals die van de bouw van de parkeergarage onder de Garenmarkt, de herin­richting van de centrumroute over de Hooigracht-Lange­gracht en verscheidene andere straten in de binnenstad, de bouw van het Lorentz-complex bij het Station, het nieuwe Naturalis en delen van ons toekomstige Singel­park. Veel he? Maar eigenlijk is het nog veel meer, ik zou zo nog wel even door kunnen gaan. Leiden zal regelmatig een bouwput zijn, maar het zal mooier en mooier worden en dat hoort ook zo voor de mooiste stad van Holland. De wethouders Strijk, Laudy en Dirkse trekken er hard aan.

Waar ik heel trots op ben is de manier waarop wij in Leiden omgaan met de toestroom van asielzoekers, het huisvesten van vergunninghouders, en van de inburgering. Al bij de noodopvang van de groepen asielzoekers in 2015 en 2016, eerst in sporthallen en daarna aan de Wassenaarseweg, bleken zeer veel vrijwilligers bereid de helpende hand toe te steken. En afgelopen jaar hebben we met vereende krachten de taakstelling huisvesting statushouders gehaald. Ook de corporaties hebben hierbij grote inspanningen geleverd, waarvoor dank. Dat we de nieuwkomers hebben kunnen huisvesten die we verplicht waren te huisvesten is na­tuur­lijk wel ten koste gegaan van de Leidse woningzoe­kenden. Het doel dat we hadden dat met tijdelijke woon­ruimte enigszins te voorkomen is in 2016 niet gehaald. Hopelijk lukt dat komend jaar wel.

Vroeger gaven we mensen met een verblijfsvergunning die in Leiden kwamen wonen een huis en een uitkering en verder moesten ze het zelf maar uitzoeken. Dat heeft niet gewerkt. Ons programma 24×24, waarbij mensen 24 maanden lang 24 uur per week begeleiding krijgen vind ik fantastisch en het trekt ook veel belangstelling van bui­ten de stad. Zelfs in de Tweede Kamer is er over ge­sproken. De nieuwkomers krijgen taalles, sport en be­we­ging, opleidingen en stages en daarnaast zijn er bijeen­komsten over onze samenleving en normen en waarden en is er een mentor-programma waarbij mentoren de nieuwkomers begeleiden. Wilt u ook mentor worden, meld u dan aan bij de gemeente. We kunnen nog men­sen gebruiken.

Begin 2016 werd in Leiden ook de sobere opvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers geopend, de zogeheten ‘bed, bad en brood-voorziening’. Dat is een goede zaak, want in Leiden hoort niemand op straat te slapen. Na­tuur­lijk, als iemand is uitgeprocedeerd hoort hij naar het land van herkomst te gaan. Daarover bestaat bij mij geen enkel twijfel. Maar wat doen we met mensen die niet terug kunnen omdat de regering van het land van herkomst niet bereid is papieren te verstrekken, hen niet wil toelaten? Het lijkt erop dat een groeiende groep mensen in ons land en dus ook in Leiden in deze categorie vallen. Mensen die niks mogen, niet werken, geen vrijwilligerswerk, helemaal niets. Wat is het toe­komst­perspectief voor hen? Je ziet hen meer en meer apathisch worden. Wordt dit een onderklasse van illega­len? Zo mogen we niet met mensen omgaan. Er moet iets voor hen gedaan kunnen worden, er moet enig perspectief zijn.

In Leiden is het met de decentralisatie van de maat­schap­pelijke ondersteuning en met de decentralisatie van de jeugdzorg goed gegaan. Ik ben onder de indruk van de enorme betrokkenheid van de mensen in de sociale wijkteams en de jeugd- en gezinsteams. Het is nu zaak om de noodzakelijke veranderingen in de aanpak van de zorg zodanig vorm te laten krijgen dat we ook in de toekomst uit kunnen komen met de beschik­bare budgetten en dat problemen vroegtijdig worden herkend of zelfs kunnen worden voorkomen. Wethouder van Gelderen is er hard mee bezig dat allemaal in goede banen te leiden, hier in Leiden en in de regio Holland Rijnland.

Tot slot, dames en heren, het volgende. Ik ben ervan overtuigd dat er veel dingen in Leiden goed gaan omdat we als Leidenaren steeds beter met elkaar leren samen­wer­ken. Samenwer­king loont, samenwerking tussen instellingen, groepen mensen, overheid en stadspart­ners, gemeente en andere overheden, gemeente en buurgemeenten. Het afgelopen jaar hebben we daar al mooie voorbeelden van gezien. De groeiende samen­wer­king tussen de culturele wereld en het lokale bedrijfs­leven bijvoorbeeld of tussen gemeente, de universiteit, het LUMC en de Hogeschool. Zo kwam bijvoorbeeld, Hubspot kwam tot stand, waar wordt gewerkt aan ondernemende vaardig­heden van studen­ten en waar ondernemerschap wordt gestimuleerd. Dat werd hoog tijd, want nog tot vrij recent werd onderne­mer­schap niet echt als een toekomstper­spectief gezien voor Leidse studenten. En last but nog least. We maak­ten samen met de directe buurge­meenten de toekomst­visie Leidse Regio. Het komende jaar wordt belangrijk als het gaat om de vraag hoe we met de uitwerking daarvan en met het besturen van de regio om zullen gaan.

Samenwerking zal ook essentieel zijn bij de aanpak van een van de grote maatschappelijke vraagstukken waar we voor staan: de energietransitie, de overschakeling naar duurzame ener­giebronnen. Dat is echt een hele grote opgave, dat inzicht hebben we inmiddels. Als we maximaal inzetten op besparing en daarnaast alle weilanden en open ruimtes in de regio gebruiken voor zonne-energie, dan komen we er nog niet, als we dat doen met windmolens evenmin, hetzelfde geldt voor biogas. Dat mag geen reden zijn om te denken, na ons de zondvloed, maar moet eerder een aanleiding zijn om er stevig tegenaan te gaan. Een enkele windmolen hier, een enkele zonnecollector daar, dat zet allemaal te weinig zoden aan de dijk. We moeten groter denken, grotere stappen willen en durven te zetten.

Dames en heren, ik kom tot een afronding. 2017 Is ook het jaar van de Stijl, omdat het nu 100 jaar geleden is dat het tijdschrift ‘De Stijl’ en de daarbij horende kunstenaarsgroep werd opgericht. Waar? In Leiden natuurlijk. Theo van Doesburg stond aan de wieg, maar ook grootheden als Rietveld, Oud en Mondriaan waren lid. Er wordt dit jaar van alles over georganiseerd, hier en op andere plekken in het land. Komt dat zien. Voor nu wil ik in ieder geval in stijl een dronk uitbrengen op het nieuwe jaar: proost.

Leiden Politiek