Deel dit bericht!  

LUMC krijgt 1,7 miljoen subsidie voor testen ebola-vaccin

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) ontvangt een EU-subsidie van 1,7 miljoen euro om de afweerreactie van een Canadees ebola-vaccin verder uit te pluizen. Dit vaccin is met succes ingezet tijdens de ebola-epidemie in West-Afrika in 2014 en 2015. Het LUMC werkt de komende vijf jaar met meer dan tien partners aan dit onderzoek.

“We gaan uitzoeken hoe de afweerreactie die het ebola-vaccin op gang brengt precies in elkaar zit”, vertelt Tom Ottenhoff, hoogleraar Infectieziekten in het LUMC. “Komen er bijvoorbeeld extra afweercellen bij, van welk type zijn deze, en wat voor stoffen maken zij aan?”

De onderzoekers gaan ook de meest optimale dosis van het in Canada ontwikkelde vaccin bepalen, bekijken hoelang het bescherming biedt en of het veilig is voor kinderen. Daarnaast brengen ze de bijwerkingen in kaart. Als bijwerkingen zijn eerder koorts en tijdelijke artritis (gewrichtsontsteking) gerapporteerd.

Voorspellen wie beschermd is
Er zijn voor dit onderzoek al een paar honderd vrijwilligers gevaccineerd en er is bloed afgenomen. “De afweerreactie van verschillende mensen loopt erg uiteen”, zegt dr. Mariëlle Haks, onderzoeker op de afdeling Infectieziekten. “Ebola heeft een incubatietijd van ongeveer drie weken, dat houdt in dat iemand pas drie weken na besmetting ziek wordt. Door analyse van de stoffen die iemand aanmaakt hopen we al snel na toediening van het vaccin te kunnen voorspellen of iemand immuniteit tegen ebola opbouwt. En hopelijk leren we hier ook dingen uit die op andere vaccinaties van toepassing zijn.”

Een van de te onderzoeken stoffen zijn cytokinen, waarmee cellen met elkaar communiceren. Het LUMC gaat met name kijken naar RNA, wat iets zegt over hoe actief genen zijn. “Daar hebben we veel expertise mee bij andere infectieziekten, zoals tuberculose en lepra”, aldus Ottenhoff.

Veilig bevonden
Het ebola-vaccin is al gebruikt tijdens de uitbraak van ebola waaraan in 2014 en 2015 meer dan 11.000 mensen in Afrika overleden. “Van de ebola-vaccins die in ontwikkeling zijn was dit op dat moment het verst gevorderd. Het vaccin was bijvoorbeeld al veilig bevonden om aan mensen te geven”, vertelt Ottenhoff.

Het is toegepast als ringvaccinatie: hierbij worden alle naasten van een besmet persoon gevaccineerd. Alle mensen die binnen een week na besmetting gevaccineerd werden bleven gezond. Als het vaccin een week later werd gegeven, werkte het minder goed. “Een bescherming van 100 procent, mits tijdig gegeven, is natuurlijk fantastisch.”

Volgende epidemie
Het ebola-vaccin bestaat uit een levend maar ongevaarlijk gemaakt VSV-virus waaraan een gen van het ebolavirus is toegevoegd. Het voordeel van dit levende virus is dat één vaccinatie volstaat. Het verzwakte virus maakt een specifiek ebola-eiwit waar het afweersysteem op reageert met de aanmaak van antistoffen. Zo’n afweerreactie komt ook op gang wanneer iemand met ebola besmet raakt, maar soms duurt dat te lang, waardoor iemand al eerder overlijdt aan de interne bloedingen die het virus veroorzaakt.

Haks: “Wanneer er weer een epidemie uitbreekt hopen we een nog beter vaccin te hebben dat we beter begrijpen. Bij een uitbraak kan dat dan ingezet worden als ringvaccinatie. In gebieden met een hoog risico kan het misschien ook preventief worden gegeven.”