Deel dit bericht!  

Conferentie Brave New World zet hersenen aan het werk

De eerste dag was goed; de tweede dag van de tweedaagse conferentie Brave New World was mogelijk beter (maar dat is ook een kwestie van voorkeuren). De Leidse Stadsgehoorzaal was in elk geval iets voller. En waar je zou kunnen beweren dat er eigenlijk best meer mensen zouden ‘moten’ komen luisteren, bleek de hoeveelheid precies mooi voor een deel van het programma.

game
Speciaal voor de conferentie heeft het Centre for Innovation (in samenwerking met het Zwitserse Playful Message) een decision making game. De Stadsgehoorzaal is net niet té groot daarvoor. Gisteren en vandaag speelden de verschillende teams een uur om het voortbestaan en de toekomst van ‘hun’ land. Niet dat dat het belangrijkste is. Belangrijker is te ervaren hoe beslissingen tot stand komen en belangen kunnen botsen. Bijzonder was ook dat de in de zaal aanwezige sprekers meededen. Wie eerlijk is, moet erkennen dat deze aanpak halverwege de dag niet alleen de dynamiek weer in de zaal bracht, maar ook wildvreemden met elkaar in contact bracht. En dat komt de conferentie alleen maar ten goede.

detail
Zoals één van de sprekers opmerkte “deze conferentie heeft ook oog voor detail”. In de foyers waren installaties te zien van het Next Nature Network en van het Institute of Human Obsolescence, in de gangen hingen foto’s van Murray Ballards Prospects of Immortality, en op het podium stond Blockhead van Rudolf Romero en Shaun Fraser (een metershoog beeld 3d geprint beeld op basis van honderd foto’s van Michelangelo’s David, waardoor sommige delen beter dan andere tevoorschijn komen).

foto’s
Het maakte de verhalen soms net wat levendiger. Murray Ballard verteld over zijn foto(boek)project over de wereld van cryogenics, het invriezen na de dood in de hoop op een leven in de toekomst. Die foto’s hingen ook in de gangen van de Stadsgehoorzaal. Wat al tijdens zijn verhaal opviel: de foto’s brengen een heel menselijk met-beide-voeten-op-aarde gevoel teweeg, niets science fictionachtigs. Op de foto’s staan heel gewone mensen van vlees en bloed en blijkt in veel gevallen de wereld van cryogenics banaler dan gedacht (alhoewel $200.000 om een heel lichaam in te vriezen niet mis is). En het is ontnuchterend te zien hoe de eerste experimenten met invriezen klungelig (fout) gingen.

verhalen
Dood, dood gaan en eeuwig leven waren de ochtendthema’s. Stephen Cave liet zien hoe we met behulp van verhalen onze angst voor de dood proberen te bezweren: de terrormanagementtheorie. We kennen ze wel. Het elixir, het levenbrengend drankje, de eeuwige jeugd; de wederopstanding, met nu niet een omnipotente God maar een omnipotente wetenschap; de ziel, als we dan vergaan, blijft de ziel bestaan (maar waar zit die eigenlijk? En is-i los te maken van het lichaam en te uploaden?); de nalatenschap, waar we iets nalaten waarmee/ waardoor we worden herinnerd. En dan is er het narratief van de stoïcijnen, het verhaal dat leven en dood twee gescheiden fenomenen zijn “Heb geen angst voor de dood, want zolang wij er zijn is de dood er niet en als de dood er is zijn wij er niet meer”. Allemaal zijn het manieren om te gaan met de dood.

DNA
Of je die dood kunt afwenden is de vraag. Joao Pedro de Magelhaes dook in de wereld van DNA, genetica en medicijnen. Ook hij begon te vertellen dat die zoektocht al eeuwen oud is. Waar men het ooit zocht in kwik (en stierf aan kwikvergiftiging), of in jong bloed (en stierf aan verkeerde bloedtypes of in bloed aanwezige ziektes), zo zijn het nu dieren die de weg lijken te wijzen. Dieren als de naakte molrat en de Groenlandse walvis die weerstand hebben tegen kanker. Dieren die wel heel langzaam, of niet, ouder worden. Bij heel eenvoudige wormen lukt het het leven tien keer langer te laten zijn; bij muizen 50% langer. Belangrijker misschien: die bleven ook gezond(er). En juist dát maakt voor mensen uit. We willen ouder worden, maar wel gezónd. Overigens wordt ook, onder andere door de Google’s van deze wereld, gezocht naar medicijnen om ouderdom tegen te gaan. Die weg lijkt vooralsnog meer kans van slagen te hebben dan die van DNAmodificatie.

transhumanisme
Je schuift dan de wereld van het transhumanisme binnen. Een wereld die door de sprekers kritisch werd benaderd. Dat erover gesproken moet worden, wred wel gedeeld. Sara Kaiser maakte een rollenspel om standpunten helderder te krijgen “want er is een heel scala aan antwoorden mogelijk”. Een mooi citaat van een expert die zij sprak “onsterfelijkheid bestaat niet, want er kan altijd een piano uit de lucht op je hoofd vallen”. dat neemt niet weg dat transhumanisten menen dat die onsterfelijkheid wel te bereiken is als je hersens (data en intelligentie) opslaat in een computer. Mark O’Connell sprak veel van hen en schreef er een boek over. Super humans lijken het te moeten worden en ook vooral mannen, wit, en haast blind gelovend. Een kleine selecte groep; je zou haast denken aan het ontstaan van nieuwe (man made) goden. Bijzonder was zijn observatie dat zij zich niet enorm druk maakten over de filosofische of ethische kanten van de zaak. Figuren als Kurzweil, stelt hij, zien mensen in feite als machines (want die kun je uploaden). Overigens kwam er uit de zaal nog een mooie opmerking: onze hersens gebruiken 20W aan energie, een supercomputer waarop transhumanisten hersens willen uploaden megaWatts!

https://www.cnbc.com/video/2017/10/25/watch-cnbcs-andrew-ross-sorkin-interview-a-lifelike-robot-named-sophia.html

schrijvers
Jeanette Winterson bleek een gepassioneerde vrouw, die de huidige stand van zaken voor een voldongen feit accepteert maar tegelijk oproept daar heel kritisch naar te kijken en op te reageren. Een mening die ook Andrew Keen zal blijken te hebben. Haar kritiek richt zich onder meer op valse verwachtingen. Robot Sophia, hierboven, ís helemaal geen AI. Maar ook op het gegeven dat er geen vastliggende toekomst is. Die is beïnvloedbaar. Dat gebeurt ook in de productie van robots. Van sexrobots is verreweg het grootste deel vrouwelijk, en mismaakt (een clitoris hebben ze niet nodig). In China, waar de meeste producenten zitten, hebben ze vanwege het mannenoverschot daaraan behoefte. Winterson mist vrouwen in de ontwikkeling van AI en robots. En dat terwijl, in haar opinie, “vrouwen de vraag ‘wat is een mens’ beantwoordden” (Mary Shelleys Frankenstein bv).

controle
De vraag die zij opriep was wie deze technologie zal bezitten, zal controleren? Het is de vraag die ook andere sprekers bezig blijkt te houden. Keen zal pleiten voor meer regelgeving en vooral voor meer “politiek” en meer “agency” (handelen). Ook Kanta Dihal maakt zich daarover zorgen “als robots meer rechten hebben dan mensen in een land” (Saoedi Arabië, waar robot Sophia staatsburger werd en sommige gastarbeiders nooit). Of waarin de regimentsgeit wordt geëerd, maar vrouwen niet dienst kunnen nemen. Het zijn die ogenschijnlijk frivole uitstapjes die zorgen baren. Er zijn trekjes in te vinden van denkrichtingen waarin ménsen over andere mensen denken als zijnde ‘nutteloos’. Overigens benoemt Dihal nog een aspect. Zo lang het bij die eenmalige acties blijft, is er weinig aan de hand. Die tasten de status quo niet aan. Dat die gastarbeiders en vrouwen hun recht niet kregen, heeft te maken met aantallen en met het gevaar dat ze dan rechten opeisen. Ofwel: als robots meer op mensen gaan lijken en dreigen in de richting te gaan van ‘rechten opeisen’ zal de weerstand toenemen om die ook te geven.

innovatie
Winterson stipt ook aan dat met niet-biologische levensvormen de biologische indelingen zullen (moeten) verdwijnen: man-vrouw, jong-oud. Robots kennen dat niet. Met en in die nieuwe wereld heeft Agi Haines geëxperimenteerd in de vorm van designer babies en organen die helemaal ontworpen zijn (het elektrisch orgaan van een sidderaal toevoegen om een hart biologisch te kunnen shocken). Of een nanofilter in de longen “omdat tegen die tijd veel nanobots in de lucht zullen zweven en die willen we niet inademen”. Het zijn zo van die dingen…

Thomas More
Andrew Keen zal vast zijn bedoeld als headliner of keynote speaker, maar zijn verhaal sprong er niet echt uit. Hij bracht ons, vanwege zijn eigen boek, terug naar More en diens Utopia. Keen haalde daar vooral uit het afwezig zijn van politiek. In zijn optiek is dat een enorm gemis. Hij kan zich (nog steeds) opwinden over een gebrek aan historisch besef, waardoor eerdere ervaringen niet worden herkend. En hij laat niet na op te merken dat de discussie in More’s tijd grondiger, dieper en rijker was dan die wij nu voeren. Een hoge dunk van de mensheid heeft hij niet “we always fuck up”. Maar in de eeuwen er op volgend herstellen we dat weer.

Jeugd
“Shielding from the state, from others. Private lives” Het zijn waarden die belangrijk zijn voor mensn, maar die we nu verkwanselen in het “surveillance kapitalisme”. Daarin verhandelen we onze data en ontmenselijken daardoor. De manier om dat te stoppen, is door te handelen “having agency (..) re-invent the world”. Alsof we ons hebben overgegeven aan ‘hogere machten’ omdat we de weg kwijt zijn geraakt. En de “muscle of agency” is goed, nieuw en beter onderwijs, bedoeld om dat te doen wat we ook hebben gedaan na de Industriële Revolutie: met slimme nieuwe zetten de gemaakte fouten herstellen. Het zal een hoop tijd kosten, maar dat herstellend vermogen zullen we weer moeten activeren.