Deel dit bericht!  

Sieboldhuis staat stil bij atoomaanvallen in Japan: 'Zo leren we elkaar beter snappen'

Op 6 augustus 1945 wordt de Japanse stad Hiroshima getroffen door een atoombom. Drie dagen later gebeurt hetzelfde in Nagasaki. De twee bommen betekenen het einde van de Tweede Wereldoorlog, maar slaan wonden die 75 jaar later nog steeds zichtbaar zijn. Japanmuseum Sieboldhuis toont ze vanaf vrijdag met de tentoonstelling ‘De bom, 75 jaar na Hiroshima en Nagasaski’, met bruiklenen die nog nooit eerder in Europa te zien zijn geweest.

Officieel zijn er 200.000 doden gevallen bij de twee aanvallen, uitgevoerd door de Amerikaanse luchtmacht. Maar het echte dodental ligt hoger: nog lang nadat de bommen vielen, stierven mensen door de straling. “Straling kun je niet zien, je kunt het niet voelen en niet ruiken, maar het heeft enorme impact gehad op vele lichamen”, vertelt directeur Kris Schiermeier van het Sieboldhuis tegen mediapartner Omroep West. “Mensen werden ziek, moesten overgeven, kregen leukemie. Dat heeft nog jaren doorgewerkt.”

Horloge
De gebeurtenissen in Hiroshima en Nagasaki zijn een zwarte bladzijde in de Japanse geschiedenis. Nog altijd wordt er veel over gepraat en geschreven. Zoals wij in Nederlands op 4 mei de oorlog herdenken, zijn de data 6 en 9 augustus belangrijk voor Japan. Er zijn veel herdenkingen geweest in de afgelopen weken. Bovendien hebben beide steden een eigen herdenkingsmuseum, waarmee het Sieboldhuis heeft samengewerkt. Dankzij die samenwerking liggen de stille getuigen van beide drama’s nu in de Leidense vitrines.

Voor Schiermeier hebben de voorwerpen op de tentoonstelling een bijzondere betekenis. “Ik weet dat ik voor de eerste keer in Japan kwam”, vertelt zij. “Ik was erg aangeslagen door een horloge dat in een van die musea lag. Dat horloge is stil blijven staan op 11:02 uur. Het exacte tijdstip waarop de bom insloeg op Nagasaki. Ik ben er trots op dat dat horloge nu tijdelijk in Leiden ligt. Er zijn zoveel verhalen en wij willen die vertellen.”

Jappenkampen
De tentoonstelling laat ook veel foto’s zien. Van verwoeste steden en beschadigde landschappen, maar vooral van mensen. “Je moet voorstellen: zo’n bom valt. Er is een enorme druk en er komt een ongelofelijke hitte vrij”, vertelt de museumdirecteur. “Zelfs als je drieënhalve kilometer uit de buurt bent van dat hypocentrum, verbrandt je huid nog. We zien op de tentoonstelling een foto van een vrouw die een kimono aan heeft gehad. Het ruitjespatroon van die kimono is ingebrand in haar huid.”

Op de tentoonstelling wordt niet alleen de Japanse kant van het verhaal verteld. De Japanse bezetting is immers ook een stukje van onze geschiedenis: veel Indische Nederlanders hebben de gruwelijkheden van de Jappenkampen aan den lijve ondervonden. Daarom is er ook aandacht voor het verhaal van Johan Schram, een Nederlandse krijgsgevangene die vlak bij Nagasaki de bom heeft zien vallen.

Dit nooit meer
Om naast alle tragische verhalen ook nog iets positiefs te brengen, zijn er werken te zien van hedendaagse Japanse kunstenaars, die zich hebben laten inspireren door de expositie. Kunstwerken die hoop uitstralen, tot blijdschap van Kris Schiermeier: “Het is de bedoeling dat je leert over die bom. Dat we elkaar misschien ook wat beter snappen in deze wereld. En natuurlijk dat mensen na het bezoeken van de tentoonstelling denken: dit nooit meer!”

De tentoonstelling ‘De bom, 75 jaar na Hiroshima en Nagasaki’ is te zien van 15 september t/m 17 januari in het Sieboldhuis in Leiden.