Deel dit bericht!  

Leidse schuld verlagen? Dan schrappen in top vijf grote projecten!

Een nieuw college heeft na de verkiezingen in maart 2022 alle ruimte voor nieuw beleid. Dat stelt wethouder Paul Dirkse van financiën naar aanleiding van kritiek op de oplopende schulden van de gemeente Leiden. Die gaat de komende jaren richting een miljard euro.

Volgens Dirkse wordt een nieuw college daardoor niet beperkt: “Als een nieuw stadsbestuur andere keuzes wil maken, hoeven ze alleen maar bepaalde besluiten terug te draaien.” Dirkse geeft daarbij wel toe dat dat alleen zin heeft bij het schrappen van zaken uit de top vijf van uitgaven. Als voorbeeld noemt hij de Leidse Ring Noord, het vervangen van rioleringen of het verbouwen en renoveren van schoolgebouwen. “Met het schrappen van een miljoen voor cultuur ben je er niet.”

Vanuit de raad zijn vooral de oppositiepartijen kritisch op de Leidse schulden die ook maar op blijven lopen. De reactie van Dirkse op die kritiek noemt fractievoorzitter Pieter Krol van de ChristenUnie Leiden cynisch. Hij is een van de grootste criticasters van het huidige financiële beleid van de gemeente en dringt aan op een onderzoek naar de houdbaarheid van de Leidse schulden.

Risicovol
“Dit is geen betrouwbare en solide manier om de stad te besturen. Een nieuw college moet ruimte hebben om dingen wel te doen en niet om dingen die een vorig college in gang heeft gezet terug te draaien. Maar dit college zoekt alle grenzen op en gaat er op punten zelfs zeer overheen. De cijfers stijgen tot ongekende hoogte. Een aantal cijfers gaat door alle kritische grenzen die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stelt heen. Dat is echt risicovol beleid.”

Chris de Waard in gesprek met CU-fractievoorzitter Pieter Krol over zijn kritiek op de oplopende schulden van de gemeente Leiden.

Schuldquote
Een belangrijke indicator over de financiële positie van een gemeente is de zogenaamde schuldquote. Dat getal geeft de verhouding aan tussen schulden en de jaarlijkse inkomsten. Bij 100 procent is die verhouding in balans. Bij een schuldquote van 130 procent gaat er bij de provincie Zuid-Holland een oranje lampje knipperen (rood bestaat niet). De provincie is toezichthouder op de gemeentefinanciën. Leiden gaat de komende jaren naar een schuldquote van bijna 200 procent.

Chris de Waard in gesprek met wethouder Paul Dirkse (D66, financiën) over de kritiek op de oplopende schulden van de gemeente Leiden.

Volgens Dirkse is dat geen enkel probleem, omdat Leiden de bijbehorende lasten makkelijk kan dragen. “Die 130 procent is in 2013 bedacht. De onderbouwing daarvoor, die weet ik eigenlijk niet.” Het zegt Dirkse in elk geval niet zoveel. “Je moet kijken naar wat we met het geld doen en of we het kunnen betalen. We hebben bovendien allerlei zekerheden ingebouwd.” Dirkse doelt daarbij op bij op het rentetarief waarmee Leiden rekent. Dat is drie procent, terwijl de rente in werkelijkheid dicht bij de nul zit of zelfs negatief is.

Bezuinigen
“Die rente is dan ook echt de enige echte zekerheid om tegenvallers op te vangen”, vindt Krol. “Aan de inkomstenkant kan Leiden niet veel meer doen. We zitten met de gemeentelijke heffingen al 18,5 procent boven het landelijke gemiddelde. En met de OZB op niet-woningen zijn we de op een na hoogste van het land.” Andere heffingen die de gemeente bij de inwoners in rekening brengt zijn de afgelopen jaren stapsgewijs verhoogd tot ze kostendekkend waren. Krol: “Dat zijn ze nu, dus dat zijn ook geen knoppen meer waar je aan kunt draaien.” Bij tegenvallers rest de gemeente volgens Krol daarom nog maar een ding: “Dan móet je bezuinigen.”

Sociaal domein
Krol wijst ook op de enorme kosten die gemoeid zijn met alle taken die Leiden heeft binnen het sociaal domein. Kosten voor onder meer jeugdzorg lopen al jaren uit de pas met de bedragen die de gemeente er van het rijk voor krijgt. “De vraag naar jeugdhulp die blijft maar toenemen. Dat geldt ook voor de vraag naar maatschappelijke ondersteuning.” Krol doelt op bijvoorbeeld ondersteuning voor ouderen. Die blijven langer zelfstandig wonen, maar hebben daarbij wel steeds meer hulp nodig. “Je ziet dat gemeenten, en Leiden is daarin geen uitzondering, geen grip hebben op de instroom. Maar eind van het jaar moet je wel de rekening betalen.” Hij vreest dat Leiden, ondanks gereserveerde extra miljoenen, in 2024 of 2025 in de problemen komt. Krol: “Er is gewoon onvoldoende ruimte om tegenvallers op te vangen.”

Bijsturen
De ChristenUnie wil het financiële beleid op twee punten bijsturen en dient daarvoor voorstellen in tijdens de laatste raadsvergadering voor de zomervakantie. Zo wil de partij een onderzoek naar de kosten die Leiden maakt op het gebied van volksgezondheid, jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning. “We zien dat Leiden soms meer en soms minder uitgeeft dan vergelijkbare gemeenten en we willen inzichtelijk hebben waarom. Dat helpt enorm bij het maken van nieuwe beleidskeuzes.”

Investeringsplanning
Het tweede voorstel van de CU is het opstellen van een investeringskalender waarin tien jaar vooruit wordt gekeken. “Normaal wordt vier jaar vooruit gekeken. Als raad heb je geen zicht op de periode daarna.” Krol pleit ervoor om gedurende elke collegeperiode drie keer zo’n verder doorkijkje op te stellen. “Alleen dan kunnen we als stad echt goed zien hoe de financiën zich ontwikkelen en zo nodig bijsturen.”