Deel dit bericht!  

Leidse factcheckers delen mee in 1,6 miljoen uit Brussel

Nepnieuws en desinformatie mag van alle tijden zijn, de snelheid waarmee het nu wordt verspreid is ongekend. Daarom is Peter Burger van de Leidse groep Nieuwscheckers van de Universiteit Leiden blij met het geld van de Europese Commissie. “We willen een netwerk bouwen in Nederland en Vlaanderen en de rest van Europa om nepnieuws gezamenlijk aan te pakken.”

Die 1,6 miljoen krijgt Nieuwscheckers niet helemaal zelf in handen, ze delen de subsidie met zeven partners uit Nederland en Vlaanderen. Zoals de Universiteiten van Amsterdam en Leuven, het ANP, Instituut Beeld en Geluid en de VRT. “We gaan met ons achten studie maken van wat er zoal circuleert aan misleidende berichten en gefabriceerde berichten”, zegt Peter Burger. “We gaan die berichten ook factchecken en dat zullen wij dan vooral gaan doen.”

Nieuws071-presentator Gerry van Bakel in gesprek met Peter Burger van Nieuwscheckers over de financiële steun vanuit de Europese Commissie voor de strijd tegen desinformatie en nepnieuws.

Naast het opsporen van nepnieuws, gaan de Nieuwscheckers ook kijken waar die desinformatie vandaan komt, hoe het gemaakt wordt, hoe het zich verspreidt. En dat willen de acht partners ook uitleggen aan anderen, zoals journalisten, beleidsmakers en nieuwsconsumenten. “Eigenlijk moet het al op de basisschool onderwezen worden.”

Cholera
Burger vindt het zelf ook interessant om te kijken naar de geschiedenis van nepnieuws. “Je zag in de negentiende eeuw bij de cholerapandemie bijvoorbeeld dat er ook allerlei geruchten gaan circuleren, wantrouwen tegen de officiële bestrijders, buitenlandse mogendheden die er belang bij zouden hebben. Het grote verschil is dat mensen het toen aan elkaar moesten doorvertellen, en het kwam ook wel in de krant. Maar de mogelijkheden om nu nepnieuws te maken en te verspreiden zijn natuurlijk veel groter, dankzij internet.”

Het begrip nepnieuws is ook een beetje een hype geworden, vindt Burger. “Het is niet zo dat de wereld ten onder gaat en dat niemand het nieuws meer vertrouwt of overal intrapt. Maar de mogelijkheid voor bijvoorbeeld bedrijven, politieke partijen en actiegroepen om grote groepen mensen iets wijs te maken is ongekend en dat vind ik echt wel zorgwekkend.”

Geknoeid
Onderwijs wordt ook een belangrijke tak voor de acht organisaties die met dit geld uit Brussel aan de slag gaan. “We willen ook tools gaan ontwikkelen die iedereen kan gebruiken om nepnieuws te detecteren. Je kunt soms wel op je klompen aanvoelen dat iets niet klopt of dat er met een foto is geknoeid. Maar als het heel simpel was, zouden wij die 1,6 miljoen niet nodig hebben.”

Maar als nieuwsconsument kun je ook zelf wel wat doen, aldus Burger. “Als je een plaatje niet vertrouwt kun je gaan zoeken op internet of die foto al eens eerder is gebruikt. Of je kijkt voor nieuwsberichten op andere bronnen om te kijken wat ze er daar over zeggen.”