Dorien uit Oegstgeest werd slachtoffer van nieuwe oplichtingstruc

“Hoe bang ze je maken… ik was echt in paniek. Ze laten je denken dat je echt in de problemen zit”, vertelt Dorien Veenstra uit Oegstgeest in opsporingsprogramma Team West. De vrouw werd vorige maand de dupe van een nieuwe oplichtingstruc die cybercriminelen sinds kort gebruiken. Daarbij doen ze zich voor als politie en laten ze de slachtoffers geloven dat zij iets te maken hebben met een zwaar delict. De politie waarschuwt voor deze nieuwe manier van oplichting.

Gina Doekhi is cybercrimespecialist bij de politie-eenheid Den Haag, waar Oegstgeest onder valt. Zij legt uit hoe de truc werkt. “Cybercriminelen bellen iemand op. Het is vaak een robotstem die in het Engels zegt van de politie te zijn, dus de National Police of The International Court of Justice. Je hoort dat je persoonsgegevens zijn gevonden in een zaak, een drugszaak bijvoorbeeld. En de politie wil je helpen om je onschuld te bewijzen en ervoor te zorgen dat je geen verdachte meer bent in die zaak.”

“Uiteindelijk moet je op 1 drukken voor meer informatie, dan wordt je doorgeschakeld naar een andere cybercrimineel”, gaat Doekhi verder. “Die noemt je BSN-nummer of bepaalde persoonlijke informatie, waarvan jij denkt dat niemand dat weet, je BSN-nummer ligt niet op straat. Dus daarmee triggeren ze je: wij hebben veel meer informatie van jou, dus klopt het dat we van de politie zijn en dat jij voorkomt in een zaak.”

Auto met bloed en drugs
Dat is ook het geval bij Dorien uit Oegstgeest. “Ze vertelden me dat er vlakbij Amsterdam een auto was gevonden met bloed en drugs erin. Gelukkig geen lichaam, zeiden ze nog. Maar het was wel ernstig, en de auto was op mijn naam gehuurd.” In eerste instantie gelooft ze daar niks van. Maar als ze vraagt of ze in de problemen is, is het antwoord bevestigend. ‘Toen schrok ik wel, maar ze zeiden gelijk: het komt allemaal goed, we gaan het voor je oplossen.”

Wat bijdraagt aan de geloofwaardigheid, is dat de oplichters Dorien bellen met een nummer dat via Google te vinden is als een nummer van het ministerie van Justitie en Veiligheid. “Dat noemen we spoofing”, zegt Gina Doekhi. “Een technisch trucje dat cybercriminelen uitvoeren zodat het lijkt of ze met het nummer van een instantie bellen, terwijl dat dus niet zo is.”

Geld overmaken
Dorien heeft intussen het gevoel dat ze een groot probleem heeft en dat ze de hulp van de politie nodig heeft. Ze wordt gevraagd om geld over te maken. “Als ik dat niet zou doen, zouden de criminelen die die auto op mijn naam hadden gehuurd al dat geld van mijn rekening kunnen halen.”

Ze wordt gevraagd de app ‘Anydesk’ te downloaden: een tool waarmee je op afstand kunt meekijken op de telefoon van iemand anders. Het wordt bijvoorbeeld veel gebruikt door systeembeheerders van bedrijven, om werknemers op afstand te helpen. Een normale app dus, die niets met oplichting te maken heeft, maar die door de criminelen misbruikt wordt.

Criminelen kijken mee
“In dit geval krijgen de cybercriminelen zo toegang tot jouw telefoon”, vertelt Doekhi. “Ze vragen ook om de app Wise te installeren, waar je geld mee kunt overboeken. Daarvoor moet je een account aanmaken, maar dat doe je terwijl de criminelen toegang hebben tot jouw telefoon. Dus zij kunnen zien welk account je aanmaakt en wat het wachtwoord is. En daarna kunnen ze dus zelf in dat account om overboekingen te doen.” Net als Anydesk is Wise ook een normale app, die wordt misbruikt door de oplichters.

Dorien moet een paar 1000 euro overmaken naar een Thais bankrekeningnummer. Als ze aangeeft dat ze dat vreemd vindt, heeft de zogenaamde agent aan de telefoon zijn verhaal alweer klaar: “Het moest buiten Europa, anders zouden die criminelen alsnog bij mijn geld kunnen. Dus hij had elke keer best slimme antwoorden, waardoor ik het steeds een beetje meer vertrouwde.”

Schaamte
Maar het lukt op de een of andere manier niet om het geld over te maken via de app Wise. “Toen vroeg hij of ik alleen thuis was. Dat vond ik wel eng, straks komt hij ineens bij je langs. Ik heb gezegd dat mijn vriend zo thuiskwam en toen heeft hij vrij snel opgehangen.”

Dan komt het besef bij Dorien dat ze is opgelicht. Door een gelukje is de overboeking niet gelukt en is ze geen geld kwijt. “In het begin schaamde ik me zeker”, zegt ze. “In het algemeen geloof ik dingen niet snel, maar ik ben ook niet snel van mijn stuk gebracht. Maar ik was wel echt in paniek toen ze zeiden dat ik in de problemen zat. Dan denk je: shit, wat is er aan de hand?”

Tips van de politie
“Ik heb ook gelijk omgeschakeld: hoe meer mensen ik dit verhaal kan vertellen, des te minder mensen er in trappen. Want als je het verhaal kent, dan trap je er niet in”, besluit Dorien.

Gina Doekhi benadrukt dat de politie je nooit belt op deze manier. “Dus met het downloaden van een app of vragen om een betaling te doen… dat zal echt nooit gebeuren. Echt niet.” Ze heeft een aantal tips om te voorkomen dat je slachtoffer wordt van deze truc:

– Maak nooit geld over als ‘de politie’ je daar via de telefoon om vraagt
– Kap het gesprek af en hang op
– Verbreek de toegang via de Anydesk-app
– Zet je telefoon terug naar fabrieksinstellingen
– Doe aangifte bij de politie, want hoe meer aangiftes, des te meer onderzoek er kan worden gedaan

112 Sleutelstad Oegstgeest Regio