Vroege Leidse portretten te zien in Lakenhal

In Museum De Lakenhal is sinds kort een nieuw schilderijenpaar te zien. Het zijn de portretten uit 1518 van de Leidse bierbrouwer en burgemeester Dirck Ottens en zijn vrouw Cornelia Pietersdr. van Leyden van Leeuwen. De schilderijen zijn in Leiden gemaakt en worden toegeschreven aan de omgeving van Cornelis Engebrechtsz. Ze worden voor langere tijd uitgeleend door de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel.

Bijzonder is dat de schilderijen in een periode zijn gemaakt waarin portretten in Nederland nog zeldzaam waren. Het portret zou later uitgroeien tot een van de meest voorkomende onderwerpen in de Nederlandse schilderkunst, maar was rond 1500 nog nieuw. Tot dan toe kwamen portretten vooral voor op de zijluiken van altaarstukken.

De grote bloei van het zelfstandige portret vond in de Noordelijke Nederlanden pas plaats in de loop van de zestiende eeuw, nadat het genre was opgekomen in de Vlaamse en Italiaanse kunst. Dit Leidse echtpaar was dus vooruitstrevend in de wens om zichzelf op deze manier te laten schilderen. Ook vernieuwend was het realistische gezicht op Leiden dat in de achtergrond over beide schilderijen doorloopt. Het geeft een uniek beeld van de stad in deze periode.

Vooraanstaande Leidenaren
Dirck Ottens moet een bekend man zijn geweest in Leiden. Verschillende keren was hij een van de vier burgemeesters die het bestuur van de stad vormden. Tegelijkertijd was hij een succesvol ondernemer. Hij was eigenaar van een bierbrouwerij aan de Nieuwe Rijn die hij op de achtergrond van zijn portret in vol bedrijf liet afbeelden inclusief werknemers, hefboom en biervaten. Dirck en Cornelia lieten zich afbeelden toen zij 42 en 40 jaar oud waren; hun leeftijden staan op de balustrade geschreven.

Burgemeester Henri Lenferink: “Ik vind het fantastisch dat het gelukt is deze twee bijzondere panelen naar Leiden te halen, ik heb dat al heel lang gehoopt en bepleit. Het is heel fijn dat de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten daaraan hebben meegewerkt. Op de schilderijen zie je niet alleen de portretten van twee vooraanstaande Leidenaren, maar via de doorkijkjes in de ramen ook de oudste topografische afbeeldingen van de stad Leiden. Eigenlijk zou iedereen die van onze stad en haar geschiedenis houdt deze bruiklenen moeten gaan bekijken.”

Conservator Janneke van Asperen: “We hebben Dirck en Cornelia met open armen verwelkomd en een ereplek gegeven in het museum. Naast de indrukwekkende altaarstukken die in Leiden bewaard zijn gebleven, geven zij het zestiende-eeuwse Leiden een gezicht. We zijn onze collega’s in Brussel zeer dankbaar voor hun bereidheid de stukken uit te lenen.”

Cultuur Leiden